پژوهشی در مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله
مسجد شیخ لطف‌الله سازه‌ای شاخص از دوره‌ی صفوی است که اگرچه صحن و مناره ندارد، گنبد آن، سازه‌ای عظیم و به لحاظ آرایه‌های درونی و بیرونی بسیار شگفت‌انگیز است. آنچه مسلم است، این گنبد در گذر سده‌ها با آسیب‌هایی گوناگون روبه‌رو شده است، که مهم‌ترین آن‌ها از شرایط آب‌وهوایی متأثر است، از این رو، نیاز به مرمت آن در دوره‌های مختلف ضروری به نظر می‌رسد. اما لازم است که مرمت چنین شاهکاری با بهره‌گیری از دیدگاه متخصصان داخلی و حتی خارجی انجام شود و نمی‌توان روش آزمون‌وخطا را برای مرمت چنین شاهکاری به کار برد؛ این در حالی است که در مرمت اخیر گنبد مسجد شیخ لطف‌الله که از سال ۱۳۹۸ آغاز شد، لزوم استفاده از متخصصان در رشته‌های مختلف معماری، عمران، مرمت و هنرهای سنتی ضروری به‌نظر می‌آمد، اما انتخاب مجریان این مرمت از ابتدا به شیوه پیمانکاری و بدون نظرخواهی با صاب‌نظران صورت گرفت و در ادامه و با پایان مرمت دونیم ترک نخست این گنبد، انتقادهای فراوانی متوجه این مرمت و نحوه نظارت بر آن شد. بااین‌وجود و علی‌رغم ارائه دیدگاه متخصصان داخلی درباره لزوم توقف مرمت و برگزاری جلسه‌های متعدد با متخصصان امر در ایران و خارج از آن تا حصول نتیجه برای تصمیم‌گیری در خصوص ادامه مرمت، اما پروژه مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله در سال ۱۴۰۱ همچنان با همان عوامل اجرایی و نظارتی و به روش گذشته ادامه پیدا کرد و مرمت سه نیم‌ترک آن نیز پایان یافت. ازاین‌رو بر آن شدیم تا ضمن پرداختن به ویژگی‌های مسجد شیخ لطف‌الله و گنبد آن، موضوع مرمت اخیر آن و ایرادهای واردشده در این مرمت را ازنظر بگذرانیم. روش تحقیق داده‌های این پژوهش به‌صورت میدانی از کتابخانه‌ها، اینترنت، پایان‌نامه‌ها، مقالات و وب‌سایت خبرگزاری‌های به‌ویژه خبرگزاری ایسنا منطقه اصفهان جمع‌آوری‌شده است. درواقع مطالعات این پژوهش به‌صورت کتابخانه‌ای و بر پایه روش توصیفی و تحلیلی است که استدلال منطقی مبنای توصیف، تحلیل و تفصیل، مبنای مقاله قرارگرفته است. بیان مسئله ازآنجایی‌که مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله به‌عنوان یکی از سازه‌های عظیم و شاخص میدان جهانی نقش‌جهان از همان ابتدا در مرحله مرمت دو نیم‌ترک نخست با انتقادهای فراوانی روبه‌رو شد و علی‌رغم نظر منتقدانِ متخصص مبنی بر توقف مرمت و ضرورت بهره‌گیری ازنظر متخصصان داخلی و خارجی درباره چگونگی ادامه آن، اما عوامل پروژه مرمت سه نیم ترک دیگر از گنبد این مسجد را در سال گذشته ادامه و به پایان رساندند؛ ازاین‌رو توجه به آنچه از ابتدا از سوی منتقدان درباره این مرمت مطرح شد، اما موردتوجه قرار نگرفت و همچنین پاسخ‌های عوامل پروژه، در این پژوهش مورد تأکید است. پرسش پژوهش ۱. گنبد مسجد شیخ لطف‌الله دارای چه ویژگی‌های شاخصی است؟ ۲. مهم‌ترین انتقاد متخصصان درباره مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله حول چه موضوعی بوده است؟ ۳. آیا از سوی عوامل پروژه مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله پاسخ قانع‌کننده‌ای به منتقدان داده شد؟  |
