■ طراحی اقلیمی ساختمان‌های مسکونی سبزوار با تأکید بر جهت‌گیری و عمق سایه‌بان

هدف این مقاله تعیین جهت مناسب ساختمان و عمق مناسب سایه‌بان برای ساختمان‌های مسکونی شهر سبزوار، در راستای تحقق بخشی از اصول طراحی اقلیمی است.
طراحی اقلیمی ساختمان‌های مسکونی شهر سبزوار با تأکید بر جهت‌گیریِ ساختمان و عمق سایه‌بان

پدیدآورندگان :
سعید حسین‌آبادی ، حسن لشکری ، محمد سلمانی مقدم

چکیده :
ناسازگاری میان معماری و نوع اقلیم باعث افزایش مصرف انرژی برای سرمایش یا گرمایش مسکن‌ها می‌شود و این امر، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر زیست‌محیطی پیامدهای منفی دارد. از این رو، لازم است با شناخت ویژگی‌های اقلیمی هر سکونتگاه، ضوابطی مطابق اقلیم آن محل برای طراحی فضاها تعیین گردد. با توجه به اهمیت این بحث، هدف این مقاله تعیین جهت مناسب ساختمان و عمق مناسب سایه‌بان برای ساختمان‌های مسکونی شهر سبزوار، در راستای تحقق بخشی از اصول طراحی اقلیمی است. از این رو، نخست با بهره‌گیری از داده‌های اقلیمی ایستگاه هواشناسی سینوپتیک سبزوار (دربردارنده‌ی کمینه و بیشینه‌ی دما و رطوبت نسبی) نمودار زیست اقلیمی ساختمانی ترسیم، و بر روی آن آستانه‌ها و نیازهای گرمایی ساختمان، هنگامه‌های نیاز و بی‌نیازی به آفتاب (مواقع سرد و گرم)، و اولویت‌های طراحی اقلیمی این شهر مشخص شد. سپس با به‌کارگیریِ روش محاسباتی میزان انرژی تابیده بر سطوح قائم بنا در مواقع گرم و سرد و در نهایت بهترین جهت قرارگیری ساختمان در این شهر مشخص گردید. بر این اساس، جهت 15 و 30 درجه شرقی (15 و 30 درجه از جنوب به سمت شرق چرخیده باشد) در ساختمان‌های یک‌طرفه و جهت 165+ و 15- و شمالی- جنوبی در ساختمان‌های دو طرفه بهترین جهت‌های قرارگیری ساختمان با توجه به عامل تابش آفتاب است.
در مورد وزش باد نیز این جهات مناسب‌اند. در قسمت بعدی عمق مناسب سایه‌بان در ارتباط با زاویه‌ی تابش آفتاب برای شهر مورد مطالعه معین شد. بهترین عمق سایه‌بان در صورت داشتن پنجره‌ای به ارتفاع 1متر برای دیوار جنوبی، 26/0 متر محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها :
طراحی اقلیمی ، ساختمان‌های مسکونی ، جهت ساختمان ، عمق سایه‌بان ، سبزوار.