دکتر آخوندی طرح بازآفرینی و ساماندهی بافت‌های ناکارآمد شهری را تشریح کرد
■ نهادینه‌سازی مفهوم محله و سازمان اجتماعی در نظام نوسازی شهری ■ مشارکت ۱۹ دستگاه در کار بازآفرینی ۲۷۰۰ محله‌ی ناکارآمد کشور وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر این که «وقتی از شهر سخن می‌گوییم، پیش از توجه به کالبد شهر، باید به سازمان اجتماعیِ آن توجه شود»، تفزود: شهر موجودی زنده با آدم‌های زنده و نگاه و سازمان اجتماعی است؛ بنابراین باید مفهوم محله را بار دیگر در دستور کار نظام نوسازی و بازآفرینی شهری قرار دهیم. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی عباس آخوندی در برنامه تلویزیونی پایش در خصوص مبحث سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشینی در کشور بیان کرد: براساس دستور کار ستاد ملی بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری به چهار بخش بافت‌های میانی (که زمانی جزء مراکز شهرها بوده و به تدریج فرسوده شدهاند)، بافت‌های تاریخی (که با وجود ارزش تاریخی نتوانستند با جریان مدرنیته پیش رفته و به این دلیل فرسوده شدهاند)، بافت‌های روستایی (که با بزرگ شدن شهرها این بافت‌ها به شهر ملحق شده ولی همچنان دارای ساختار روستایی بوده و انطباقی با بافت شهری ندارند) و اسکان غیررسمی (که در حواشی صورت گرفته است) تقسیم می‌شوند. وی در ادامه کالبد نامناسب و فرسوده، عدم برخورداری از پایداری لازم در برابر حوادث و عدم توانایی در ارائه خدمات به ساکنان را از ویژگی‌های مشترک موجود بین این چهار بخش دانست و گفت: در میان این بافت‌ها تفاوت‌هایی نیز وجود دارد به طور مثال بافت‌های میانی شهرها از جهت سند، آب، برق و نیازهای اولیه وضعیت بهتری نسبت به سایر نقاط دارند چراکه زمانی در مرکز شهرها بودند ولی به دلیل عدم توانایی در انطباق خود با تحولات شهری به تدریج ساکنان اصلی آنها رفته و افرادی دیگر جایگزین آنان شدهاند. از نظر ما برنامه بازآفرینی شهری هر چهار بافت را با جمعیتی برابر با ۱۹ میلیون نفر (یک سوم جمعیت شهری کشور) شامل می‌شود. آخوندی با بیان این مطلب که این آمار نشان‌دهنده شرایط نامناسب شهرنشینی و گرفتاری‌های بسیار جدی در ایران بوده و نیاز به چندین برنامه ۵ ساله برای ساماندهی به آنها دارد گفت: به عقیده من وقتی از شهر سخن می‌گوییم پیش از آنکه به کالبد آن توجه کنیم باید به سازمان اجتماعی این فضا توجه کنیم. چراکه ظاهر شهر یک ساختمان نیست بلکه موجودی زنده با آدم‌های زنده و نگاه و سازمان اجتماعی است. اگر شما برای شهر یک سازمان اجتماعی قائل شوید می‌بینید که این سازمان در یک کالبد، تجلی داشته است. ما تصور می‌کنیم که در محله همه مفاهیم گفتگو و تقسیم کار اجتماعی، کنترل اجتماعی و مشارکت اجتماعی باید معنی شود. در گذشته محله هویت را تشکیل می‌داده و حس تعلقی را در افراد برای محله‌شان ایجاد می‌کرد. زندگی ۱۹ میلیون نفر در ۲۷۰۰ محله حاشیهنشین عضو کابینه دولت تدبیر و امید با بیان این مطلب که افراد در گذشته به محله‌ها امتیاز‌های زیادی از جمله امنیت، آرامش، کسب و کار و سکونت می‌دادند گفت: وقتی ما نیز در بحث بازسازی از این نگاه برخوردار هستیم باید ببینیم چگونه می‌توانیم مفهوم محله را مجددا در دستور کار نظام نوسازی و بازآفرینی شهری قرار دهیم. بنابراین ما در این زمان از برخوردهای انفرادی (توجه به تک‌بنا) دوری می‌کنیم و به ساماندهی یک محله می‌پردازیم زیرا می‌بینیم که ساخت دو میلیون واحد مسکونی در برنامه قبلی نیز مشکلی را در این بخش حل نکرد. آخوندی اضافه کرد: مسئله مهم برای ما در این بخش محله است، حال این محله می‌خواهد در بافت میانی، تاریخی و یا در حاشیه باشد. ما باید محله‌ها را شناسایی کرده و آنها را بازآفرینی کنیم. از نظر ما ۱۹ میلیون نفر در ۲۷۰۰ محله حاشیهنشین زندگی می‌کنند، ما باید برای بازآفرینی این تعداد محله با کمک شهرداری و سایر دستگاه‌های دولتی برنامه‌ریزی کنیم. وزیر راه و شهرسازی با تأکید براینکه درحال حاضر اتفاق خوبی در آمار و ارقام این مناطق افتاده و فهم جدیدی را از آخرین وضعیت شهرنشینی در کشور به ما داده است گفت: جمعیت ایران در دهه ۳۰ حدود ۱۸ میلیون نفر بوده و چیزی حدود ۳۰ درصد شهرنشین داشته (با کمتر از ۶ میلیون نفر) ولی در دهه ۹۰ طبق آخرین آمار با جمعیتی حدود ۵۵ تا ۵۶ میلیون نفر و به بیانی دیگر ۷۲ درصد جمعیت شهرنشین و ۲۸ درصد روستانشین روبه‌رو شده‌ایم. در حقیقت این آمار نشان‌دهنده یک انفجار جمعیت شهری است. به ثبات تحول جمعیتی در ایران رسیدیم عضو کابینه دولت تدبیر و امید در خصوص مفهوم این مسئله و تأثیر آن در برنامه‌ریزی شهری نیز گفت: ما تقریبا به یک نوع ثبات تحول جمعیتی در ایران رسیدیم که دارای نقاط مثبت و منفی است. در حقیقت این سؤال مطرح است که از این زمان به بعد چه اتفاقی می افتد؟ آیا این روند به همین سرعت شتابان پیش می‌رود؟ وی افزود: بدون شک ما دیگر شاهد این سرعت نخواهیم بود نه بدین معنا که حاشیه‌نشینی متوقف می‌شود بلکه رشد با این سرعت و روند اتفاق نمی‌افتد چون جمعیت لازم برای بروز این امر وجود نخواهد داشت. به گفته وزیر راه و شهرسازی روستاها در ایران در بدترین شرایط ظرفیت پذیرش ۲۰ درصد جمعیت ایران را دارند، بنابراین حداکثر جمعیتی که در طول زمان قادر به مهاجرت به شهر است به ۷ الی ۸ درصد می‌رسد. وی گفت: به نظر من ما این تحول را نخواهیم داشت و به یک ثبات نسبی رسیده‌ایم. البته ممکن است در برنامه توسعه دولت در برخی نواحی مانند عسلویه اتفاقات موردی رخ دهد. آخوندی اظهار کرد: ما هم‌اکنون نسبتا با جمعیتی ساکنی که در درون خود جابه جایی دارد (از حاشیه به مرکز و یا بالعکس) روبه‌رو هستیم که قطعا سرعت قبلی را ندارد، بنابراین در زمان فعلی برای یک جمعیت با ثبات برنامه‌ریزی می‌کنیم که امری بسیار مهم است. به هیچ وجه نمی‌توانیم نسبت به حاشیه‌نشین‌ها بی‌تفاوت باشیم وزیر راه و شهرسازی در ادامه درباره سیاست ستاد بازآفرینی شهری برای برخورد با محلات حاشیهنشین گفت: اخیرا در محله منبع آب اهواز از نزدیک از محله‌های حاشیهنشین این استان بازدید کردم. در حقیقت با توجه به نظرات مردمی دراین زمینه تعارض‌های جدی وجود دارد، برخی معتقدند به ساکنان این مناطق امکانات ندهیم که در واقع برای این امر باید مسئله سکونتگاه‌های غیررسمی را نادیده بگیریم. این درحالی است که به هیچ وجه نمی‌توانیم نسبت به این تعداد جمعیت بی‌تفاوت باشیم. در اطراف اهواز ۴۰۰ هزار نفر در سکونتگاه‌های غیررسمی ساکن هستند، آیا می‌توان آنها را کوچ داد؟ یا می‌توان یک میلیون نفر حاشیهنشین مشهد را کوچ داد. وی با بیان اینکه مسئله حاشیه‌نشینی در دنیا نیز مطرح بوده و بحث بسیاری از کشورهاست، ادامه داد: همه کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که باید وجود سکونتگاه‌های غیررسمی را به رسمیت شناخت چرا که این مناطق وجود خارجی دارند. قطعا با این فرض که حاشیه‌نشینی در کشور وجود دارد ما نیز از تکرار و تکثیر آن جلوگیری می‌کنیم. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به گفته وزیر راه و شهرسازی این سکونتگاه‌ها باید وارد سیستم شهرداری‌ها شوند و بر اساس موقعیت منطقه با شهر مجاور، برخی در محدوده شهرهای مجاور قرار گیرند و برای برخی می‌توان شهرداری جداگانه‌ای در نظر گرفت. اصل این است که باید وجود سکونتگاه‌های غیررسمی را به رسمیت بشناسیم و باور داشته باشیم که ساکنان این مناطق ایرانی و هموطن ما هستند و مانند همه ما کرامت دارند، ما باید با آنها رفتاری کریمانه داشته باشیم و مانند عنصر زائد با آنها رفتار نکنیم. عضو کابینه دولت تدبیر و امید با اشاره به این نکته که در این راه گام اول به رسمیت شناختن سکونتگاه‌های غیررسمی و احترام قائل شدن برای ساکنان آن‌هاست گفت: ما در این بخش قصد داریم پس از تعریف محله، ساختمان دفتر تسهیل‌گری را درمحلات هدف دایر کنیم تا اهالی محله خود نمایندگان آن بوده و با ارگان‌های دولتی درتعامل باشند. اصلی‌ترین بحث، محله‌محوری است آخوندی با اشاره به اینکه بیش از ۱۹ دستگاه مختلف در امر حاشیه‌نشینی درگیر هستند، گفت: ما باید در ابتدا این مناطق را رسمیت و هویت بخشیده و اجازه بدهیم تا دارای تشکل باشند، در این زمان است که می‌توان با مردم درباره نیازهای خاص محله‌شان از جمله آسفالت، مسجد، حسینیه و فضاهای عمومی چون کتابخانه، ورزشگاه و ... صحبت کرد. دراین راستا اصلی‌ترین بحث، محله‌محوری است که محله را تعریف کردیم و سپس مانند پازل اجزای مختلف آن را شکل داده‌ایم. به عنوان نمونه بر اساس نیازسنجی و موقعیت محله‌ها دریک محله ورزشگاه ساختیم که جوانان با حضور در آن احساس همبستگی داشته باشند، در محله‌ای دیگر خانه بهداشت ساختیم و در جایی دیگر مدرسه و در محله‌ای حسینیه احداث کردیم. این اندیشه محله‌محوری اخیرا شکل گرفته و معتقدیم نمیتوان صرفا با ساختن ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در یک مکان که میلیون‌ها واحد از این دست ساخته شده حاشیه‌نشینی را رفع کرد و این مشکل سرجا باقی مانده است. وزیر راه و شهرسازی افزود: با توجه به ساختاری که ما در ستاد بازآفرینی شهری تعریف کرده‌ایم در برنامه‌های نوسازی و بهسازی محلات هدف در یک طرف شهرداری و در طرف‌های دیگر دولت و مردم قرار گرفته‌اند که باید بین آنها ارتباط خوبی باشد. در حقیقت ایجاد دفاتر تسهیل‌گری در هر محله با همین هدف تسهیل دربرقراری ارتباط میان ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی با دولت اتفاق افتاده است. وی با بیان این مطلب که در این میان عنصری دیگر به نام توسعه‌گر نیز تعریف شده که خارج از مجموعه دولت به عنوان بخش خصوصی عمل می‌کنند گفت: این بخش به کمک افراد محله، مفهوم توسعه را در قالب ساخت واحد تجاری، تجمیع واحدهای مسکونی و بهبود سکونت، پاساژ و فضای اداری و ... درمحله ایجاد می‌کند. وی با تأکید بر پیچیدگی ایده محله‌محوری نیز اعلام کرد: برای تحقق بازآفرینی شهری باید مردم، دولت و شهرداری با هم کار کنند چراکه دولت نمی‌تواند و یا هربخش دیگر نمی‌تواند جایگزین دیگری شده و به جای آن تصمیم بگیرد بلکه باید با همکاری خود مردم محله به محله مسئله را حل کرد. نزدیک‌ترین نهاد به مردم شهرداری است وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه اعتقاد داریم نزدیک‌ترین نهاد به مردم شهرداری است، توضیح داد: در عین حال دولت در حوزه‌های بخشی، وظیفه دارد که به ساماندهی بهداشت، ورزش، فرهنگ و آب و فاضلاب و برق و ... بپردازد. در برخی مواقع با جمعیت بالایی روبرو می‌شویم که نیاز به ورود دولت است. به عنوان نمونه تامین سیستم آبرسانی برای ۴۰۰ هزار نفر جمعیت نظام فاضلاب و سیستم پیچیده‌ای دارد و باید یک نظام هماهنگ دولتی داشته باشیم. برای ایجاد این هماهنگی ستاد بازآفرینی شهری را تعریف کردیم که در شهرها تمام عناصر در قالب ستاد بازآفرینی شهر، در استان، ستاد بازآفرینی استان و در مرکز در قالب ستاد بازآفرینی شهری مرکز شکل می‌گیرند. وی افزود: در این راستا به عنوان نمونه وزارت راه و شهرسازی باید بودجه و زمین را وسط بگذارد و آموزش و پرورش و شهرداری و وزارت بهداشت و درمان نیز وارد شوند تا تمام بودجه و امکانات را هم‌کاسه کنند. وقتی هر دستگاه مجزا یک محله‌ای را در نظر بگیرد و کاری انجام دهد راندمان کافی ندارد و امور ناقص می‌مانند. به تدریج این هماهنگی میان دستگاه‌ها در حال شکل‌گیری است و در ۱۳۰ شهر توانسته‌ایم همگرایی را ایجاد کنیم. حسن این محله‌محوری و ستاد بازآفرینی در آن است که متوجه می‌شویم چقدر پول باید صرف شود. ۲۷۰۰ محله هدف را شناسایی کرده‌ایم آخوندی با بیان اینکه هم‌اکنون ۲۷۰۰ محله هدف را شناسایی کرده و امسال در۲۳۴ محله با توجه به محدودیت منابع موجود بازآفرینی را آغاز کرده‌ایم گفت: ما این اقدام را انجام دادیم تا همه منابع را برای بهبود سکونت دراین محله‌ها تجمیع کنیم، در این بخش حتی می‌توان منابع دولتی را اهرمی قرار داد تا بخش خصوصی نیز با کمک اعتبار بانک‌ها وارد شود و به ۱۰ ریال اعتبار دولتی ۱۰۰ ریال اعتبار اضافه شود تا دریک محله به توفیق برسیم. وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: دراین راستا برنامه‌های پنج‌ساله‌ای داریم و از سال ۹۵ تا ۹۹ در هر یک ازمحله‌های تعیین شده اقدامات بهبود سکونت را انجام می‌دهیم. هرچه در این راه مسلط‌‌تر شویم محله‌ها را افزایش می‌دهیم. هم اکنون ۳۰ هزار هکتار بافت ناکارآمد داریم که باید درقالب برنامه ششم و هفتم توسعه آنها را بهسازی کنیم. وزیر راه و شهرسازی همچنین درپاسخ به این پرسش که چرا قیمت زمین درشهرها بالاست تا مردم ناچار به حاشیه‌نشینی شوند، عنوان کرد: قیمت زمین بر اساس نظام عرضه و تقاضاست و باتوجه به جمعیت شهرها متفاوت است، براساس تقاضا قیمت تعیین می‌شود. این نظام طبیعی اقتصادی و امری اجتناب‌ناپذیر است. مهمترین مسئله روستانشینان اشتغال است وی همچنین با اشاره به مسئله مهاجرت روستانشینان به شهرها گفت: از اول انقلاب نهادهایی چون جهاد سازندگی، جهاد کشاورزی و بنیاد مسکن تلاش‌های زیادی در روستاها داشته‌اند و بخش عمده بودجه نیز به راه روستایی و ارائه خدمات آب و برق و ... به روستاییان اختصاص می‌یابد ولی باید درنظر گرفت که معیشت روستایی ظرفیتی محدود دارد و مطلق‌گرایی دردی را درمان نمی‌کند. باید در قالب یک برنامه دقیق تعیین شود که اقتصاد روستایی ایران ظرفیت چند درصد جمعیت را دارد و نمیتوان تصنعی تصمیم گرفت که جمعیت به سطحی خاص برسد. وی همچنین افزود: در تمام محله‌ها اصلی‌ترین محرکه سکونت،شغل است و باید درنظر گرفت که چه اندازه می‌توان در روستاها اشتغال ایجاد کرد. اول انقلاب نیز در زمان تدوین برنامه اول توسعه اصلی‌ترین پرسش این بود که محور توسعه باید صنعت باشد یا کشاورزی و گرایش این بود که باید کشاورزی محور توسعه قرار گیرد ولی آخر کار واقعیت خارجی خود را تحمیل کرد، وگرنه دولت‌های آن زمان نیز به دنبال توسعه کشاورزی بودند ولی ظرفیت روستا دارای محدودیت است. وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه وظیفه ستاد بازآفرینی شهری سامان شهری بوده و مسئولیت شغل‌آفرینی ندارد، افزود: باید وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی را ساماندهی کنیم تا محیط زندگی بهبود یابد. ستاد بازآفرینی شهری وارد اشتغال‌آفرینی نشده، البته اقداماتی در سطح راه‌اندازی کارگاه و برگزاری دوره‌های آموزش فنی و حرفه‌ای و کمک به بانوان ساکن دراین محله‌ها تا صنایع دستی خود را عرضه کنند انجام داده‌ایم ولی نمی‌توانیم ادعا کنیم با این اقدامات می‌توان مشکل اشتغال را حل کرد. در برخورد با حاشیه‌نشینی واقع‌نگر باشیم وی همچنین تاکید کرد: باید دربرخورد با حاشیه‌نشینی واقع‌نگر باشیم. مسئولان دولت حاشیه‌نشینی را نیافریده‌اند و افرادی که به طور غیررسمی به ساخت و ساز در این مناطق پرداخته‌اند، مقصران اصلی هستند. در برخورد با سکونتگاه‌ها عده‌ای می‌گویند حتی نباید به آنها آب و برق داد. بحث این است که باید مسئله را درست تعریف کنیم و واقعیت سکونتگاه‌های غیررسمی را بپذیریم. یک دیدگاه محو کردن این سکونتگاه‌هاست که می‌گوییم با توجه به جمعیت بالای آنها امکان‌پذیر نیست. از طرف دیگر نمیتوان گفت که چون محو کردن سکونتگاه‌های غیررسمی امکان‌پذیر نیست، پس باید در فرصت دو ساله امکانات شهرنشینی کاملا پیشرفته را برای یک اسکان صددرصد غیررسمی ایجاد کنیم. نمیتوان در مدت دو سال ۱۹ میلیون نفری را که طی ۴۰ و ۵۰ سال نوسازی صنعتی در ایران ساکن سکونتگاه غیررسمی شدهاند را ساماندهی کرد و رفع این مشکل واقعا دشوار است. آخوندی در این‌باره خاطرنشان کرد: در دولت‌های قبل طرح‌هایی چون شهر جدید و مسکن مهر شکل گرفت که در ریشه‌یابی آنها به این نتیجه می‌رسیم که با اینکه تولید شهر جدید و تولید انبوه، طرح‌های بدی نبوده‌اند ولی نتوانسته‌اند مشکل حاشیه‌نشینی را برطرف کنند چراکه مخاطبانی غیر از ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی را شامل می‌شدند. ما معتقدیم به جای طرح‌های فانتزی و مداخله‌گر دولت باید به قلب مسئله بزنیم که سکونتگاه غیررسمی هستند، ما باید با مردم مشورت کنیم. این کار سهل و ممتنع است، سهل است چون با مردم صحبت می‌کنیم و ممتنع است چون ایجاد زبان مشترک با کسانی که زمین خانه‌شان سند ندارد و به مدرسه و امکانات و زیرساخت‌های معیشتی دسترسی ندارند دشوار است. موضوع رشد شهرنشینی سریع مسئله‌ای جهانی است وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد: مسئله حل حاشیه‌نشینی زمان‌بر است، بدون شک اعتمادسازی در ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی تا دو سال زمان لازم دارد. بحث‌های تئوریک دردی را درمان نمی‌کند مشکلات اقتصادی باعث شده که افراد وارد سکونتگاه‌های غیررسمی شوند و این معضل خاص ایران نیست. مسئله رشد شهرنشینی سریع مسئله‌ای جهانی است. همان‌طور که در جلسات اسکان بشر که چندی پیش برگزار شد نیز مطرح شد با ایجاد انقلاب صنعتی و تولید انبوه ساختار جمعیت عوض شده و روستاها امکان نگهداری جمعیت قبلی را ندارند. این یک بحث است و از سوی دیگر در حاشیه‌نشینی مسائلی دیگر چون ترافیک و آسیب‌های اجتماعی نیز مطرح است. این یک تحول تاریخی است که زاید دولت‌ها درآن دخیل نبوده‌اند. وی همچنین گفت: با اینکه شهرهای جدید و مسکن مهر از نظر اجتماعی عملا مانند سکونتگاه‌های غیررسمی هستند و در آنها جمعیتی بالا بدون امکانات گردآمده‌اند ولی چون توسط دولت شکل گرفته‌اند نام سکونتگاه رسمی دارند. باید به سمت توانمندسازی مردم حرکت کنیم عضو کابینه دولت تدبیر و امید در خصوص چگونگی ایجاد پایداری بیشتر در ساختمان‌ها و فضای شهری در کشور بیان کرد: به عقیده من برای اینکه این اتفاق رخ دهد هیچ‌کسی دلسوزتر از خود مردم به حال مردم نیست، اگر من ادعا کنم که من دلسوزتر از شما برای زندگی‌تان هستم حتما ادعای بی‌موردی داشته‌ام، قطعا تک تک مردم بیش از هر شخص دیگری دلسوز زندگی خود هستتند. اعتقاد ما براین است که ما باید در این مسیر به سمت توانمندسازی مردم حرکت کنیم. وی در این‌باره اضافه کرد: ما برای توانمندکردن مردم در این مناطق به سمت ایجاد ارائه تسهیلات به نرخ بهره ۸ درصدی رفته‌ایم. ساکنان این مناطق با ۱۰ میلیون تومان پس انداز ظرف دو سال می‌توانند ۴۰ میلیون تومان تسهیلات بگیرند که در این بافت‌ها رقم بسیار خوبی است، آنها در ظرف سه سال می‌توانند ۶۰ میلیون تومان تسهیلات بگیرند. اگر ما بتوانیم مردم را از جهت اجتماعی، حرفه‌ای و مالی توانمند کنیم آنها پول خود را هدر نداده و دیگر یک بنای کم ارزش را نمی‌سازند. آخوندی افزود: نهاد توسعه‌گر می‌تواند در این تجمیع‌ها و بازآفرینی‌های جدید ساختمان‌های باارزشی بسازد. در بافت‌های میانی شهرها پروژه‌های بسیار باارزشی ساخته شده که اگر دقت کنید با آمدن مترو، تسهیلات حمل و نقل عمومی در مرکز شهر رویکرد بازگشت به مرکز و اکثر شهرها مجددا در حال مطرح شدن است. وی در این‌باره مطرح کرد: در این ساخت و سازهای جدید که در حال انجام است ارزش‌های معماری و تکنولوژی و فن‌آورانه در حال رخ دادن است، ولی اگر قرار باشد سیستم مشارکت مردمی در این میان وجود نداشته باشد قاعدتا با یک نوع تولید کم‌ارزش روبه‌رو خواهیم بود (چه ساخت و ساز به صورت شبانه و از سوی مردم باشد و چه از سوی دولت در طرحی مانند مسکن مهر نمود پیدا کند). می‌خواهیم کلمه حاشیه را از بین ببریم وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از صحبت‌هایش توضیح داد: اصلی‌ترین بحثی که ما به دنبال آن هستیم آن است که از جهت اجرایی و اجتماعی می‌خواهیم کلمه حاشیه را از بین ببریم، قطعا وقتی به من بگویند حاشیهنشین هستی و جزو شهر نیستی توهین بزرگی به من کرده‌اند. ما می‌خواهیم در ابتدا این احساسی که ساکنان این مناطق جزو متن بوده و باید برای خودشان تصمیم‌گیری کنند را در آنها ایجاد کنیم، دولت حاضر است در این مسیر کمک کرده و زیرساخت را ایجاد کند. آخوندی اظهار کرد: در حال حاضر دو سال است که برنامه بازآفرینی شروع شده، فقط اینکه دولت با این ایده هم‌راستا شود چندسال طول می‌کشد. کارمندان ما نیز باید در شهرستان‌های دیگر و سایر وزارت‌خانه ها و شهرداری‌ها با این داستان هم‌راستا شوند که خود امری زمان‌بر خواهد بود. عضو کابینه دولت یازدهم تأکید کرد: در بودجه سال جاری در مجلس شورای اسلامی برای این طرح‌ها چیزی حدود ۴۳۴ میلیون تومان بودجه پیش‌بینی شد که هنوز تخصیص پیدا نکرده است ولی ما امیدواریم که به تدریج منابع دولت موقعیتی پیدا کنند که ما بتوانیم این تخصیص را شاهد باشیم. ما تصور می‌کنیم که با این رقم با سایر منابع شهرداری‌ها، بانک‌ها، بخش خصوصی، بنیادها و نهادهای مردمی و سایر دستگاه‌های دولتی اگر یک برنامه‌ریزی خوبی صورت بگیرد می‌توانیم چیزی حدود ۳ هزار میلیارد تومان پروژه اجرا کنیم. وی با تأکید بر مفهوم اهرمی در پیشبرد طرح‌های موجود در کشور بیان کرد: با این روش می‌توانیم به جای اینکه پول‌ها را در محلات مختلف پخش کنیم آنها را تجمیع کرده و با این مبلغ کار بزرگی را انجام دهیم. در نمونه خانه بهداشت سبزوار همه دستگاه‌ها با همکاری و مشارکت توانستند فعالیت خوبی را انجام داده اند. باید با وجود نیروی انتظامی در این مناطق حس همدردی با بزهکار را از بین ببریم وزیر راه و شهرسازی درخصوص آسیب‌شناسی و علل ناکامی برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه نیز در کشور بیان کرد: به تصور من در این بخش بحثی وجود دارد که هنوز در ایران از بین نرفته است. در این برنامه‌ها نگاهی وجود دارد که می‌خواهد کل مسئله پیچیده اجتماعی را به اجرای ۱۰ پروژه تقلیل دهد. من نمی‌گویم پروژه ضروری نیست ولی مهم‌تر از آن ما باید حس حاشیه‌نشینی را از ساکنان بگیریم. اگر کسی در متن نباشد آمادگی انواع انحراف‌ها را نیز دارد، ما باید با وجود نیروی انتظامی در این مناطق حس همدردی با بزهکار را از بین ببریم، اگر فردی را به لبه برانیم هرلحظه امکان پرتاب و سقوط آن وجود دارد. ما به دنبال مسئله‌ای هستیم که چگونه می‌توانیم این مناطق را از حاشیه به متن تبدیل کنیم. به گفته این مقام مسئول اگر شما در دادگستری بپرسید که چند درصد از دعاوی و پرونده‌ها مربوط به زمین است می‌بینید که بخش قابل توجهی از کل دعاوی دادگستری به این موضوع باز می‌گردد. می‌توانیم بگوییم که این مسئله در کشورهای دیگر به نوعی وجود دارد و به نوعی خیر، در یک شهر زمین به عنوان یکی ازچهار منبع تولید و کالایی بسیار باارزش و کم‌یاب به شمار می‌رود، این درحالی است که نسبت ارزش این کالا با بقیه متفاوت است به طور مثال در تهران زمینی که قیمت آن متری ۴.۵ میلیون تومان است قطعا قیمت ساختمانش بیشتر از متری یک میلیون تومان نیست که این نسبت ممکن است در مناطق دیگر بسته به شهرها متفاوت است. در اصل اینکه زمین یک کالای کم‌یاب است تردیدی نیست و همواره روی آن درگیری بوده است. سوداگری شهرداری‌ها یکی از مشکلات شهرنشینی در ایران وی در ادامه سوداگری شهرداری‌ها را دلیل اصلی تشدید این مشکل در کشور دانست و افزود: من همیشه این موضوع را به عنوان یکی از مشکلات شهرنشینی در ایران مطرح کردم. ما در واقع وقتی شهرفروشی می‌کنیم و یک زمینی را که به شکل عادی ارزش داشته و می‌شود به طور معمول در آن دو طبقه واحد مسکونی ساخت ۱۰ واحد می‌سازیم که قطعا ۸ واحد دیگر ارزش سوداگری دارد. این ارزش سوداگرانه همه گونه تخلف را تشویق می‌کند. این بخش به نظام مدیریت شهری در کشور برمی‌گردد که با این وضع درآمد شهرداری‌ها که اعلام می‌کنند بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد درآمد ناپادار دارند به وجود می‌آید. آخوندی با تأکید براین نکته که درآمد ناپایدار شهرداری معنی محترمانه درآمد فروش ناشی از شهر است گفت: در آن وقت است که میزان عطش و انگیزه برای سوداگری افزایش پیدا کرده و تخلفات بیشتر می‌شود. به گفته این مقام مسئول کشورهای دیگر برای حل مشکلات حاشیه‌نشینی به تدریج حاشیه‌ها را به متن انتقال داده و آن‌هارا به رسمیت شناختند. در فرهنگ کشورهای دیگر هرکسی که به بیرون رانده شود حتما طعمه یک سازمان غیررسمی و بزه خواهد شد. وزیر راه و شهرسازی با تأکید براینکه هنوز مسئولین و ملت توجیه نشده و شاهد اجماع ملی در این بخش نیستیم گفت: من به دنبال اجماع ملی همه شمولی هستم. ساکنان سکونتگاه‌ها و حاشیه شهرها همه شهروندان ایران هستند، اگر این افراد به هر دلیلی مجبور به زندگی در حاشیه شهر شدند باید در جامعه پذیرفته شوند که امیدوارم صدا و سیما به این روند کمک کند. محله باید از همه امکانات برخوردار باشد آخوندی در پاسخ به این سؤال که افراد تسهیل‌گر و کسانی که قصد مشارکت در این مسیر را دارند باید چکار کنند گفت: من پیشنهاد می‌کنم این افراد با خود مردم تماس بگیرند چرا که تمام جوهر پیام ما این است که ما قیم مردم و کمک کننده‌ها نیستیم. افراد داوطلب بسته به اینکه در چه حوزه‌ای می‌خواهند فعالیت کنند و چه هدفی دارند می توانند به ستاد بازآفرینی محلات رفته و با خود مردم صحبت کنند. وقتی ما از محله حرف می‌زنیم بدان معناست که محله از همه امکانات ازجمله مدرسه، زورخانه، حسینیه، و... برخوردار باشد. لذا نگاه ما ایجاد این اجزاست. ما در هر محله، به هرآنچه که می‌تواند به آن هویت داده و به حل مشکلاتش کمک کند اولویت می‌دهیم تا اینکه به تک‌بنا توجه کنیم. وی افزود: ما در تهران از تمرکز جمعیتی بسیار شدیدی روبه‌رو هستیم. درحال حاضر جمعیت شهری تا حدودی به ثبات رسیده که آمار خانه‌های خالی نشان روشنی از این ادعاست. بین ۲۵۰ تا ۴۵۰ هزار خانه خالی در تهران وجود دارد که مفهوم آن فراهم بوده امکان جذب جمعیت در پایتخت است. این خانه‌ها عمدتا در جریان سوداگری سال‌های ۸۵ تا ۸۷ ساخته شدند. در آن زمان همچین وسوسه‌ای ایجاد شد تا افراد برای حفظ قدرت پول خود خانه‌ها را بسازند ولی هم‌اکنون علی‌رغم اینکه شرایط جذب جمعیت وجود دارد ولی جمعیتی جذب نمی‌شود. آخوندی در پایان افزود: امیدوارم این برنامه برای مردم استفاده لازم را داشته و ما بتوانیم به تدریج در کشور به یک اجماعی بین کارشناسان، مردم و متخصصان در فهم مسئله شهری ایران برسیم، چرا که اگر فهم ما از این مسئله یکسان نباشد بعد به دنبال راه‌حل‌های کاملا متفاوت می‌رویم. برای دیدن فایل ارائه شده در برنامه پایش این‌جا کلیک کنید
|
