اما و اگرهای «مال»سازی در همدان
بررسی پروژه‌ی «اسکای‌مال» از دیدگاه شهرسازی موضوع ساخت «مال» در همدان مدت‌هاست که نُقل محافل مختلف شده، بهطوریکه برخی نسبت به این پروژه جبهه‌گیری شدیدی دارند و این طرح را غیرکارشناسی می‌دانند و یکی از مباحثی که بسیاری از افراد بدان انتقاد دارند، بحث مکان‌یابی است. در این گزارش، خبرگزاری ایسنا پروژه‌ی «اسکای‌مال» همدان را از دیدگاه شهرسازی بررسی کرده است. «همدان الگوی اقتصادی و اجتماعی در کاربری‌های تجاری ندارد» عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی همدان در این باره در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه همراه با توسعه اجتماعی، شهر در مراحل مختلف بی شک و گمان توسعه پیدا می‌کند، اظهار کرد: این توسعه همگام با توسعه مراکز خرید و فروشی است که دارای فرآیند مرحله‌ای‌ست. دکتر محمد رحمانی با انتقاد از نداشتن الگوی اقتصادی و اجتماعی در کاربری‌های تجاری و تک هسته‌ای بودن همدان، گفت: یکی از اشکالاتی که به طرح جامع همدان وارد شده بحث نداشتن الگوی اقتصادی، اجتماعی در حوزه کاربری‌های تجاری است و نگه داشتن شهر در یک شرایط تک هسته‌ای است. وی با بیان اینکه در شهری مثل همدان اغلب شغل‌ها و حرفه‌ها در هسته اصلی شهر قرار دارند، تصریح کرد: به موازات توسعه مناطق مسکونی شهر، باید شاهد توسعه مشاغل و یا افزایش حجم عمده فروشی‌ها و خُرده فروشی‌ها باشیم و از هسته مرکزی شهر جدا شویم. «باید فعالیت‌های تجاری الزاماً و ضرورتاً به هسته‌های دیگر شهر سپرده شود» این دکترای برنامه‌ریزی شهری تأکید کرد: فعالیت ها را متفرق کنیم تا شاهد ازدحام جمعیت نباشیم چراکه هسته مرکزی شهر در جنبه تجاری از حیث مطلوبیت های دسترسی در حال خروج بوده و این منطقه دچار فرسودگی شده است، باید شکل فعالیت های تجاری الزاماً و ضرورتاً به هسته‌های دیگر شهر سپرده شود و شاهد توسعه مراکز فروش خدمات و کالا با ایجاد پاساژها و مراکز خرید باشیم. رحمانی اظهار کرد: نکته حساسی که وجود دارد این است که متأسفانه در تمام شکل توسعه در عمران شهری و ایجاد هر شکل از مرکزی که فعالیت تجاری و اداری دارد، بدون توجه به جنبه های جغرافیایی و مختصات مکان کار کرده‌ایم. عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد همدان با بیان اینکه اگر قرار است «مال»ها یا «مگامال»ها ایجاد شود باید در مگالوپلیس‌ها یا متروپلیتن‌ها اتفاق بیفتد، ادامه داد: بنده همدان را یک کلانشهر فرهنگی می‌بینم تا یک کلانشهرجمعیتی و با جنبه‌های عددی! «مالها در شهری به مقیاس همدان، به کسب‌کارهای خُرد آسیب می‌زنند» وی در ادامه مطرح کرد: درست است که «مال»ها یا در مراکز شهرها هستند یا حواشی شهرها اما واقعیت این است که در مقیاس شهری مانند همدان ایجاد «مال»ها به کسب و کار بسیاری از مراکز خُرده‌فروشی آسیب می‌زند. رحمانی با تأکید بر اینکه همدان یک شهر تاریخی است، خاطرنشان کرد: بنده با تمرکز شکل فعالیت‌های تجاری در یک کانون نزدیک به هسته اصلی شهر خیلی موافق نیستم چراکه همدان یک شهر تاریخی است و باید شکل روابط اجتماعی با فعالیت های تجاری در حوزه محلهای حفظ شود در حالیکه «مال»ها این مسائل را از بین می‌برد. این دکترای برنامه‌ریزی شهری اظهار کرد: در حال حاضر فروشگاه‌های زنجیره‌ای بسیاری از کسب و کارهای محلهای ما را از بین برده است، مگر اینکه در شکل مکان‌یابی استراتژی درستی برای تحریک یک منطقه دیگر بر نظام سکونتی شهر داشته باشیم که جاذب جمعیت باشد و بخشی از جمعیت را برای خود جذب کند. وی با بیان اینکه در حال حاضر دنیا متوجه شده در شکل نگاه شهر سالم باید از ایجاد کانون های متمرکز جمعیت جداً خودداری کند، افزود: علت این امر به وجود آمدن اپیدمی های ناشناخته است که محل شیوعش غالباً محلهای متمرکز است. با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.«اگر قرار است "مال" احداث شود، در نزدیکی مراکز تجمع نباشد» وی با اشاره به اینکه در استراتژی توسعه باید از کانونی کردن خدمات خودداری کرد، یادآور شد: اگر هم قرار است «مال» احداث شود در نزدیکی مراکز تجمع جمعیت نباید باشد و در شکل طراحی معماران باید با شرایط اپیدمی‌ها طراحی کنند. با تمام این تفاسیر روی هم رفته تأسیس «مال»ها در شهری با مقیاس همدان را به ضرر کسب و کارهای کوچک می بینم. عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی همدان با بیان اینکه همدان کف کلانشهر متوسط مقیاس است، تصریح کرد: کلانشهر کوچک، متوسط و بزرگ مقیاس می تواند باشد و با شاخص‌هایی که در ایران تعریف شده همدان کف کلانشهر متوسط مقیاس است. رحمانی با تأکید بر اینکه عملکرد شهر همدان فرهنگی است، یادآور شد: اگر در شکل فعالیت‌های عمرانی برای توسعه شهر با شاخصه کلانشهری این عملکرد فرهنگی درنظر گرفته نشود، حتی برای توسعه اقتصادی خیلی چیزها را از دست می‌دهیم. وی با اشاره به اینکه نمی‌گویم فروشگاه‌های بزرگ نداشته باشیم، بیان کرد: وقتی می‌خواهیم شهری بزرگ داشته باشیم باید فعالیت‌های بزرگ هم داشته باشیم اما واقعیت این است که مردم همدان تمایلی برای خرید از پاساژها ندارند بهطوریکه اگر به شکل آمد و شد و خرید مردم نگاه کنید وابستگی خرید در هسته اصلی شهر وجود دارد که به هسته اصلی شهر آسیب هم می زند. «توسعه‌ی مراکز خرید نیاز به مطالعات مکانی دارد» وی با تأکید بر اینکه نمی‌شود در قالب ژست‌های شهرسازانه کاری کرد که سرمایه ها را از دست بدهیم، ادامه داد: اگر استراتژی برای توسعه مراکز خرید است نیاز به مطالعات مکانی دارد و باید آسیب شناسی مکان‌یابی صورت بگیرد. عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی همدان در پایان با اشاره به اینکه کلانشهری هشت شاخصه دارد، اظهار کرد: همدان هشت شاخصه کلانشهری را دارد اما حداقل‌های این شاخصه‌ها را دارد. «تمام پروژه‌ی اسکای‌مال برخلاف طرح تفصیلی همدان است» رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و مالی شورای شهر همدان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه پروژه اسکای مال از سال ۹۵ اقدام به اخذ مجوز پروانه کرده است، مطرح کرد: پرونده این پروژه در دو بخش کاربری و امکان ساخت پروژه در زمینی که قبلاً کاربری فضای سبز داشته، بررسی می‌شود. حمید بادامی‌نجات اظهار کرد: این پروژه در کمیسیون ماده ۵ مصوبه گرفته و براساس آن اقدام به اخذ پروانه در شهرداری کرده است که سال گذشته پیش نویس اولیه به عنوان یک طرح صادر شد اما محدودیت ارتفاعی داشت که محدودیت برداشته و امکان ساخت بیشتر از محدوده داده شد. وی با بیان اینکه تمام پروژه اسکای مال بر خلاف طرح تفصیلی شهر همدان است، تصریح کرد: کل پروانه اسکای مال از نوع ماده ۵ بوده و حتی یک سانتیمتر این پروژه هم در جهت طرح تفصیلی شهر همدان نیست. «تخفیف عوارض صرفاً برای اسکای‌مال نیست» وی با تأکید بر اینکه یک تصور غلطی ایجاد شده که مصوبه تخفیفات عوارض صرفاً برای پروژه اسکای مال است، ادامه داد: سال گذشته مصوبه‌ای داشتیم که برای کسانی که اقدام به ساخت پروژه‌های بزرگ در سطح شهر همدان می‌کنند، ۵۰ درصد تخفیف عوارض داده شود اما تصور غلطی ایجاد شده که مصوبه تخفیفات عوارض صرفاً برای پروژه اسکای مال است در صورتی که پروژه عصر طلایی هگمتانه هم از این تخفیف استفاده کرده است. بادامی نجات افزود: در سال گذشته دو پرونده از این تخفیف برخوردار شدند که مشوق‌های تشویقی است که در تمامی شوراهای کشور وجود دارد و به پروژه‌های بزرگ اختصاص می‌یابد و استناد به پروژه خاصی ندارد بلکه در راستای تشویق به ساخت و ساز و ایجاد پروژه‌های بزرگ در شهر است. این عضو شورای شهر همدان با تأکید بر اینکه امسال هم این مصوبه اجرایی می‌شود، گفت: کسانی که در سطح شهر همدان اقدام به ساخت ۲۰ هزار مترمربع مسکونی کنند، از تخفیف ۴۰ درصدی و بالای ۵۰ هزار مترمربع از ۶۰ درصد تخفیف برخوردار می‌شوند چراکه این سیاست های تشویقی هر ساله وجود دارد و با توجه به اینکه در بحث تجاری مشکلی در همدان نداریم، امسال این مصوبه به پروژه‌های مسکونی اختصاص یافت. وی با اشاره به اینکه «اسکای مال» یک پروژه تجاری است، ادامه داد: این پروژه در کنار بحث تجاری، تأسیسات اقامتی و گردشگری هم دارد که براساس تعرفه دفترچه تخفیف خورده و بعد هم تقسیط شده که در تقسیط نیز این پروژه مصوبه‌ای از ستاد اقتصاد مقاومتی گرفته که شورا این مصوبه را تأیید کرده است. «اسکای‌مال باید پروانه بگیرد، بعد آغاز به کار کند» رییس کمیسیون برنامه، بودجه و مالی شورای شهر همدان یادآور شد: سرمایه گذار این پروژه اقدام به اخذ پروانه کرده و اجازه دادند یکسری گمانه‌هایی برای خاکبرداری بزند تا نقشه‌های سازه و معماری را طراحی کند و بعد پروانه بگیرد و آغاز به‌کار کند. وی با اشاره به اینکه تقریباً ۱۰ درصد مجاز خاکبرداری انجام گرفته است، بیان کرد: براساس ضوابط باید نقشه‌های سازه را طراحی کرده و برای اخذ پروانه به شهرداری ارائه دهد و بیشتر از این میزان نمی‌توانیم اجازه بدهیم. این عضو شورای شهر با تأکید بر اینکه روال مشخص بوده و قانون همه چیز را مشخص کرده است، گفت: هیچ کسی در شهر نمی‌تواند و نباید بدون پروانه آغاز به‌کار کند و در این پروژه هم استثنائی ندارد بنابراین باید ابتدا پروانه بگیرد سپس عملیات اجرایی را شروع کند. «در جایگاه اظهارنظر درباره‌ی جانمایی «اسکای‌مال» نیستیم» بادامی نجات در ادامه با بیان اینکه پروژه اسکای مال حساسیت بیشتری دارد، یادآور شد: «اسکای مال» به علت سازه‌هایی که در اطرافش قرار دارد، بیشتر نیاز به توجه داشته و حساسیت بیشتری دارد. وی درباره جانمایی پروژه اسکای مال، اظهار کرد: ما در جایگاهی نیستیم که بتوانیم اظهارنظر کنیم اما در مرجعی که مجوز داده شده افرادی با توجه به تخصص و رشته خود درباره این مسئله اظهارنظر و تصمیم‌گیری کردند و کسانی باید پاسخ دهند که در این زمینه مسئولیت دارند. «با تقسیط عوارض اسکای‌مال مخالفم» دیگر عضو شورای شهر همدان نیز با بیان اینکه در بحث پروژه «اسکای مال» موضوعی که در حوزه اختیارات شورای شهر بوده، تخفیف ۵۰ درصدی عوارض پروانه ساخت بوده است، مطرح کرد: شورای شهر علاوه بر این تخفیف ۵۰ درصدی عوارض پروژه اسکای مال را به صورت تقسیطی درنظر گرفته که بنده با این تقسیط مخالفم. اکبر کاووسی‌امید در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: وقتی براساس بسته تشویقی به سرمایه‌گذاری ۵۰ درصد تخفیف داده می‌شود، لزومی ندارد دوباره عوارض این پروژه را تقسیط کنیم چراکه به صرفه و صلاح شهر نیست. وی با بیان اینکه یکی دیگر از اقدامات شورای شهر همدان درباره پروژه اسکای مال ارائه نظر مشورتی به شهردار بوده است، افزود: سرمایه‌گذار به ستاد اقتصاد مقاومتی دادگستری مراجعه کرده بود و با دلایلی که سرمایه‌گذار آورده بود مبنی بر اینکه به علت اینکه نتوانسته خاکبرداری کند نمی‌تواند نقشه‌های سازه را طراحی کند که در این ستاد مصوب شد سرمایه‌گذار با عامل چهارم نظام مهندسی یک میزان از خاکبرداری را انجام دهد. سوال ما این است که از نظر فنی و حقوقی آیا ستاد اقتصاد مقاومتی اهلیت این را داشته است که به مجوز گودبرداری ورود کند؟ کاووسی‌امید با تأکید بر اینکه براساس قانون باید بعد از صدور پروانه، گودبرداری صورت بگیرد، تصریح کرد: ما در آن مرحله اعلام کردیم باید قانون اجرا شود که بعد سرمایه‌گذار در صحن فوق العاده شورای شهر حضور پیدا کرده و اعلام کرد ۱۰ درصد در سطح به حجم ۳۰ هزار مترمکعب خاکبرداری نیاز دارم تا نقشه‌های سازه‌ای را تهیه کنیم. وی با بیان اینکه در این مرحله ورود شورا به جهت ورود نظارتی است چراکه کار اجرایی بر عهده شهردار است، گفت: براساس مجوزی که از ستاد اقتصاد مقاومتی گرفته بودند، پروژه شروع به گودبرداری کرد که در نهایت حدود ۲۶ هزار مترمکعب خاکبرداری انجام شد. وی با تأکید بر اینکه با روش های علمی می‌توان گمانه‌زنی و نقشه‌های سازه‌ای را تهیه کرد، یادآور شد: خواسته بنده به عنوان عضو شورای شهر از شهردار این بوده که بعد از صدور پروانه باید اجازه گودبرداری داده شود اما شهردار براساس مصوبه ستاد اقتصاد مقاومتی مجوز گودبرداری را صادر کرده بود البته در ستاد اقتصاد مقاومتی بحث اینکه خطرات احتمالی ناشی از گودبرداری به چه کسی سپرده شود، مشخص نبود. استاندار همدان باید درباره‌ی «اسکای‌مال» به افکار عمومی پاسخگو باشد عضو شورای شهر همدان اظهار کرد: درباره مباحث مربوط به مصوبات کمیسیون ماده ۵ و بحث تغییر کاربری و تراکم در سطح و ارتفاع پروژه اسکای مال باید کمیسیون ماده ۵ و شخص استاندار به رسانه ها و افکارعمومی پاسخگو باشند. وی با بیان اینکه از استاندار همدان می‌خواهیم صورتجلسه مربوط به کمیته فنی این پروژه منتشر شود، تصریح کرد: سوال اساسی ما این است که اعضای کمیته فنی به عنوان افراد متخصص این امر به چه میزان به این پروژه تراکم در سطح دادند؟ وظیفه بررسی پیوست های ترافیکی، اجتماعی، فرهنگی این پروژه برعهده چه کسی است؟ اینها سوالاتی است که جواب آن داده نشده است. کاووسی امید خاطرنشان کرد: اگر شهرداری می‌خواهد در بحث پیوست ترافیکی پاسخگو باشد، بگوید آیا عرض خیابان های میرزاده عشقی و هنرستان پاسخگوی ۹۲ هزار مترمربع دور پروانه خواهد بود؟ و ورودی و خروجی ۱۱۵۲ پارکینگ پیش‌بینی شده به چه صورت خواهد بود؟ وی با اشاره به مجاورت اسکای مال با دو مرکز درمانی، تأکید کرد: دانشگاه علوم پزشکی به صورت شفاف پاسخ دهد که آیا این پروژه چه در زمان اجرا و چه بعد از ساخت برای این دو مجموعه درمانی مشکلی خواهد داشت؟ استاندار باید از دانشگاه علوم پزشکی به‌طور رسمی بخواهد که نظر تخصصی ارائه دهد. وی در پاسخ به این سوال خبرنگار ایسنا مبنی بر اینکه چرا قبل از اجرای پروژه اظهارنظرات تخصصی صورت نگرفته و بعد از اینکه کار شروع شده نظر علوم پزشکی را می‌خواهید؟ گفت: ما از ابتدای مطرح شدن اسکای مال تمام این مباحث را عنوان کردیم اما وقتی رسانه‌ها منتشر نمی‌کنند، چکار باید بکنیم؟ کاووسی امید با اشاره به اینکه آیا در کلانشهرهای دیگر مالها در مرکز شهر ساخته شده یا در بزرگراه‌ها ساخته شده است؟ خاطرنشان کرد: رئیس قوه قضائیه در بحث مشهد مال اعلام کرد که مالها در بحث اقتصاد مقاومتی نمی‌گنجند. به گزارش ایسنا، به نظر می‌رسد «مال»سازی و به طور کلی اجرای هر پروژه‌ای در شهری مانند همدان نیاز به کارشناسی و مطالعات عمیق دارد و نباید فقط به مطالعات ترافیکی و زیست محیطی و فرهنگی اکتفا کرد بهطوریکه به زبان ساده‌تر باید تمام جوانب کار سنجیده شود تا پروژه‌ای احداث شود که بعدها جایی برای اما و اگر باقی نماند. وجود کارشناسان و افراد صاحب نظر در حوزه شهرسازی یکی از امتیازات شهر همدان است که جا دارد مسئولان به این پتانسیل توجه بیشتری داشته باشند و در برنامه‌ریزی‌های شهری و اجرای پروژه‌ها از این افراد نظرخواهی کنند. ـ چند پیشنهاد دیگر در همین زمینه : (با کلیک بر روی هر عنوان، صفحه‌ی مربوط به آن مطلب برای شما گشوده خواهد شد.) ■ لودرهای شهرداری به جان بافت تاریخی همدان افتادند ■ گرمابه‌ی تاریخی کبابیان همدان در آستانه‌ی تخریب ■ حافظه‌‌ی تاریخی همدان در حال پاک شدن است ■ ارزیابی طرح کارل فریش بر پیکربندی ساختار فضایی بافت قدیمی شهر همدان ■ ارزیابی و مقایسه‌ی دو سیاست پیاده‌راه‌سازی و پیاده‌مداری در مراکز شهری (نمونهی مطالعه: بافت مرکزی شهر همدان) ■ ارزیابی طرح کارل فریش بر پیکربندی ساختار فضایی ■ تبیین ابعاد مؤثر بر منظر خیابان به منظور ارتقای خوانش کیفی منظر فضاهای شهری همدان ■ دیدگاه‌های موافقان و مخالفانِ طرح پیاده‌راه‌سازی میدان مرکزی همدان ■ بررسی چالش‌های شهریِ همدان ■ «دل من برای میراثم می‌تپد» : جنبشی برای نجات محیط زیست شکننده‌ی میهن‌مان ■ مختصری درباره‌ی همدان و بهانه‌ای برای سفر تابستانی به این شهر ■ «گنجنامه» مصادره شد! ■ زنده‌یاد استاد هوشنگ سیحون و نحوه‌ی برخورد با معماری ■ هوشنگ سیحون ■ نمود هندسه‌ی ادراکی بر روند تکامل شهر ایرانی در دوره‌های گوناگون شهرسازی؛ نمونهی موردی: شهر همدان ■ آرامگاه باباطاهر همدانی ■ بنای آرامگاه شیخ‌الرییس بوعلی‌سینا ■ چرا آرامگاه پورسینا ۱۲ ستون دارد؟ ■ معماری ایرانی؛ معماری درون‌گرا ■ شهر زیرزمینی در همدان ■ آیا «برج سبز» همدان به‌راستی دوستدار محیط زیست است؟ ■ بنای آرامگاهی «برج قربان» همدان ■ ارزیابی میزان رضایت شهروندی از کیفیت‌‌های سکونتی در مجتمع‌های مسکونی؛ موردپژوهی: مجتمع‌های مسکونی شهر همدان ■ ارزیابی تأثیر مؤلفه‌های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در پارک‌های شهری (نمونهی موردی: پارک مردم همدان) ■ «ورکانه»ی همدان، زیباترین روستای رنسانسی ایران ■ لودرها به جان «نورمهال» همدان افتادند
|
