«هدف کمیته‌ی نما، کاهش اغتشاش بصری است»
■ جای فرهنگ‌سازی در گستره‌ی نماسازی خالی است عضو کمیته‌ی نمای شهرداری منطقه‌ی ۱۷ تهران بر لزوم توجه به موضوع نماهای ساختمانی تأکید کرد و گفت: کمیته‌ی نما می‌کوشد که با اصلاح ساختارهای نما در شهر، به کاهش اغتشاش بصری و افزایش نظم در این گستره کمک کند. سارا امینی لاری، پژوهشگر شهری و عضو کمیته نمای شهرداری منطقه ۱۷، بر لزوم ارتقاء سلیقه و سواد هنری شهروندان تأکید کرد و در این باره به خبرنگار هنرآنلاین گفت: اکنون زمان آن فرا رسیده که این تقاضا از میان متخصصان به مردم عادی منتقل شود و فرهنگ‌سازی لازم برای مطالبه معماری زیبا و ماندگار و شهرسازی اصولی از سوی شهروندان صورت گیرد. او اذعان داشت: در سال نخست تشکیل کمیته‌های نمای شهر تهران، عمده دغدغه ما مذاکره برای اصلاح نماهای پر جزئیات کلاسیک، نماهای رومی و حذف تزئینات هجو بود که در این دوره به دلیل نوع معماری رواج پیدا کرده بود. بنابراین زمان زیادی طول کشید تا بتوانیم به تفاهمی نسبی با طراحان و مالکان در خصوص ضرورت تغییر نگاه‌شان به موضوع نما و طراحی آن، نوع استفاده از مصالح، تناسب طرح نمای ساختمان با هویت، فرهنگ، اقلیم و شرایط کشورمان دست پیدا کنیم که البته این موضوع همچنان ادامه دارد و یکی از مهم‌ترین دلایل حضور طراحان در جلسات کمیته‌های نما نیز همین امر است. امینی لاری ادامه داد: در مرحله بعد، موضوع احترام به زمینه و هم‌جواری‌ها و ضرورت توجه به کاربری و موقعیت بنا را نیز به موارد فوق اضافه کردیم. قاعدتاً نمای یک بنای مسکونی با یک بنای اداری متفاوت است یا اصول طراحی نمایی که در بدنه یک میدان شهری قرار می‌گیرد با طراحی بنایی واقع در یک کوچه بن‌بست تفاوت دارد. بنابراین سعی کردیم تا حد لزوم توجه به این اصول و مفاهیم را با طراحان و بعضاً سازندگان مطرح کنیم که تقریباً بیش از یک سال طول کشید تا در کمیته نمای منطقه ۱۷، بتوانیم به زبانی مشترک با آن‌ها دست پیدا کنیم. در این خصوص دبیر محترم کمیته نمای منطقه، نقشه‌ای دقیق از تمام پلاک‌های مصوب در کمیته نما تهیه کردند و موقعیت قرارگیری هر پرونده، قبل از طرح در جلسه کمیته کاملاً بررسی شد که در صورت لزوم تصاویر پلاک‌های نوساز مصوب قبلی در اختیار طراح قرار می‌گیرد تا بتواند هماهنگی لازم را در طراحی خود با ملک‌های نوساز هم‌جوار واقع در آن گذر ایجاد کند. عضو علمی کمیته نمای منطقه ۱۷ خاطرنشان کرد: یک نمای مطلوب، هماهنگی خوبی با زمینه قرارگیری‌اش دارد و از هویت آن تبعیت می‌کند. همچنین با بهره‌گیری از بخش بندی، تأکیدها و جزئیات مناسب به تعریف درست کاربری و محل قرارگیری خود می‌پردازد. این پژوهشگر شهری تأکید کرد: با توجه به تمام مواردی که سعی می‌شود در کمیته‌ها به آن پرداخته شود، تا زمانی که ضوابط و اصول طراحی برای هر منطقه متناسب با هویت، اصالت و چشم‌انداز آن تبیین نشود، در این بخش مشکلاتی وجود خواهد داشت و هدف غایی تشکیل این کمیته‌ها که ایجاد هماهنگی و نظم بصری در جداره‌های شهری است، به صورت کامل محقق نخواهد شد . امینی لاری ادامه داد: ضوابط عام نما به صورت کلی از طرف اداره کل معماری و شهرسازی شهرداری تهران اعلام شده است، اما هنوز این مباحث برای مناطق مختلف شهر تهران که هر یک نقش و هویت خاص خود را در شهر و چشم‌انداز تهران دارند، تبیین نشده. البته تا جایی که ایشان مطلع هستند این ضوابط برای مناطق ۱، ۱۳ و ۱۹ در دست تدوین است و به زودی ابلاغ می‌شود. وی اذعان داشت: امیدوارم همکاران محترم شهرداری منطقه ۱۷ نیز این مهم را در برنامه‌ریزی‌هایی که برای سال ۹۸ دارند، پیش‌بینی کنند تا بتوان هر چه سریع‌تر ضوابط مدون و اصول طراحی خاص منطقه را در اختیار طراحان قرار داده و طبق آن عمل کرد. او ادامه داد: با توجه به ضعف در سیستم نظارت و پایش مصوبات کمیته‌های نما، هنوز راه درازی برای دستیابی به کاهش اغتشاش بصری جداره‌ها و ایجاد هماهنگی در پیش است. موارد بسیاری گزارش شده که به واسطه تغییر نقشه، خواسته مالک یا تصمیم سازنده و به دلیل نبود قوانین بازدارنده در خصوص تخلف در اجرای نما در حال حاضر، نمای اجرا شده با مصوبه کمیته نما مغایرت دارد. از این رو طی سال ۹۷ در منطقه ۱۷، بحث نظارت، با حضور دوره‌ای نمایندگان نواحی در جلسات کمیته نما برای آشنایی بیشتر با فرآیند و اصول طراحی مدنظر کمیته نما قرار گرفته و ارائه گزارش بازدید این همکاران نیز مد نظر قرار خواهد گرفت اما به نظر کارشناسان فعال در این عرصه، رفع این مشکل همراهی طراحان، سازندگان و مالکان را می‌طلبد. زیرا آن‌ها نیز باید به این عقیده دست پیدا کنند که طبق تعاریف و اصول شهرسازی، نما متعلق به همه شهروندان است و نمی‌توان آن را طبق سلیقه شخصی طراحی کرد. بر همین مبنا باید به بناهای هم‌جوار و اصول موجود در منطقه احترام گذاشته شود. با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود. امینی لاری افزود: متأسفانه در حال حاضر بسیاری از مالکان و سازندگان برای فروش راحت‌تر، اصرار دارند نمای ساختمان خود را متفاوت از سایر بناهای گذر و چشمگیرتر از سایرین طراحی کنند. درحالی‌که در اغلب کشورهای پیشرفته و پیشرو در مباحث شهری، مالک و طراح تنها برای بخش اندرونی ساختمان می‌تواند ارائه نظر کنند و فقط در این محدوده اجازه دخل و تصرف دارند و در حوزه نما و جبهه بیرونی ساختمان مجبور به رعایت قوانین شهری هستند. این طراح شهری تأکید کرد: اگر چه در مقررات ملی شهرسازی و معماری ایران نیز بر لزوم توجه به این مفاهیم تأکید شده و طی چهارسال گذشته با تشکیل کمیته‌های نما، محافل علمی و شهرداری تهران هم نگاه خاص‌تری به این موضوع داشته‌اند، اما هنوز بسیاری از متخصصان، طراحان و عموم شهروندان ضرورت و چرایی اعمال چنین قوانینی را نمی‌دانند. چرا که طی سال‌های قبل، آنچه معماری شهرهای ما را شکل داده سلیقه بازار بوده نه طراحی متخصصان؛ البته هنوز هم اغلب طراحان عملاً به جای طراحی اصولی، تسلیم ترسیم تصویر ارائه شده از سوی مالک می‌شوند. امینی لاری تصریح کرد: تمایل به ادامه روند پیشین، به دلیل سهولت روند طراحی و تائید راحت‌تر کارفرما، به همراه عدم اطلاع رسانی درست و آماده نکردن بسترهای فرهنگی مورد نیاز، سبب شده، بسیاری از مردم تصور کنند که شهرداری در راستای منافع خود، کمیته نما را شکل داده است. لذا برخی از مراجعه کنندگان و منتقدان نسبت به این کمیته‌ها نگاهی تهاجمی دارند. درحالی‌که کمیته‌های نما، در راستای بهبود و ارتقاء کیفی منظر شهری، تا زمان تدوین ضوابط و اصول بالادستی برای طراحان، به عنوان بازوی کمکی آن‌ها در کنارشان قرار می‌گیرد، تا بتوانند علاوه بر تأمین خواسته‌های مالک و سازنده، منطبق با اصولی که از بستر شهر نشات می‌گیرد، عمل کنند. او خاطرنشان کرد: در این راستا دو فرد متخصص در زمینه مباحث علمی و آکادمیک در حوزه معماری و طراحی شهری، در جلسات کمیته‌ها حضور دارند تا در صورت لزوم، طراحان از مشاوره آن‌ها کمک بگیرند. همچنین دو ناظر نیز با تخصص‌های معماری یا طراحی شهری به نمایندگی از شورای شهر و معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران، برای حصول اطمینان از درستی روند کار کمیته‌ها و اجرای اصول و ضوابط در تمامی جلسات کمیته نما حضور دارند. این پژوهشگر شهری ادامه داد:با توجه به اینکه طی سال گذشته شهروندان تهرانی مطالبه گر تغییر پارادایم در مدیریت شهری و تخصص گرایی بودند، امیدوارم مدیران شهری نیز با اطلاع رسانی درست و آگاه سازی مردم از فرآیند تصمیم‌گیری آن‌ها را به مشارکت بیشتر و همراهی برای داشتن شهری زیبا و آرام دعوت کنند.
|
