■ اعضاء رای خود را به حراج نگذارند

اعضاء رای خود را به حراج نگذارند

آنچه که مسلم است نهادی همچون سازمان نظام مهندسی ساختمان با توجه به وظیفه خطیری که دارد، می‌بایست با حساسیت و دقت خاصی امور مربوط به خود را پیگیری و اجرایی نماید.

سازمان نظام مهندسی ساختمان در هر استانی وظیفه مدیریت، کنترل و تنسیق امور مربوط به مهندسان را دارد؛ نکته حائز اهمیت در فعالیت سازمان‌های مذکور این است که هر گونه تصمیم گیری و فعالیت این نهاد در سطح استان‌ها، می‌تواند تاثیر مستقیم در صنعت ساخت و ساز به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی علی الخصوص در حوزه کارآفرینی، داشته باشد. از این رو این سازمان بایستی فراتر از رسیدگی به امور درون سازمانی و مسائل مربوط به مهندسان با ایجاد یک برنامه استراتژیک و ارائه چشم انداز با تعیین اهداف جهت دستیابی به آن، اقدامات لازم را به انجام رساند.

بر اساس نظر کارشناسان از مهمترین و شاید یکی از اساسی‌ترین موضوعات مطروحه در سازمان‌های نظام مهندسی انتخابات هیات مدیره‌ استان‌ها به عنوان سیاست‌گزار و ابزار مدیریتی جهت نگاه به آینده و دیدن فرصت‌ها وچالش‌های پیش رو در این سازمان‌ها می‌باشند.

در سازمان‌هایی همچون نظام مهندسی به عنوان یک نهاد غیر انتفاعی حضور افراد متخصص، حرفه‌ای و اخلاق‌مدار برای سیاست‌گذاری و اجرای امور، از بدیهی‌ترین مسائل به‌شمار می‌رود.

به اعتقاد صاحبنظران این حوزه، مواردی که در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و آئین‌نامه اجرائی آن در خصوص نحوه انتخابات هیات مدیره در سازمان‌های نظام مهندسی وضع شده است با گذشت بیست سال از تصویب و اجرا دارای مشکلاتی است که نیاز به بررسی و بازبینی مجدد آن احساس می‌شود.

کارشناسان معتقدند با توجه به نزدیک بودن زمان انتخابات دوره آتی هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان، لازم است که بازبینی تخصصی و کارشناسانه در قوانین مربوطه صورت پذیرد.

بر اساس قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، احراز شرایط نامزدی انتخابات در ماده 11 این قانون آمده است و شرایط انتخاب شوندگان هئیت‌ مدیره سازمان‌های نظام مهندسی را به شرح زیر بیان می‌کند:

1- تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران.

2- نداشتن فساد اخلاقی و مالی و عدم اعتیاد به مواد مخدر.

3- داشتن حسن شهرت اجتماعی و شغلی عملی به مهندسان و رعایت اخلاق و شئون مهندسی.

4- نداشتن پیشینه کیفری و عدم وابستگی به گروه‌های غیرقاونی.

5- داشتن حسن شهرت در تعهد عملی به احکام دین مبین اسلام و وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

تبصره- اقلیت‌های دینی به رسمیت شناخته شده قانون اساسی جمهوری اسامی ایران و تابع احکام دین اعتقادی خود است.

6- دارا بودن صلاحیت علمی و حرفه‌ای به میزان مندرج در آئین‌نامه.

بر اساس نظریه برخی از کارشناسان بند سه این ماده «داشتن حسن شهرت اجتماعی و شغلی عملی به مهندسان و رعایت اخلاق و شئون مهندسی» نیازمند بررسی بیشتری است. داشتن حسن شهرت، شرط لازم برای شرکت در انتخابات است لیکن کافی نمی‌باشد.

بر اساس بند 6 همین ماده و وفق ماده 59 آئین نامه اجرائی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان نداشتن سابقه تخلف در پرونده حرفه‌ای را می‌توان به عنوان یکی از فاکتورهای حسن شهرت نامزدها در نظر داشت.

بر اساس ماده 13 این قانون هیات اجرایی انتخابات حسب مورد در هر استان متشکل از 3 تا 7 نفر از اعضای سازمان است که با نظارت وزارت راه و شهرسازی وظیفه برگزاری انتخابات را به عهده دارد. چگونگی انتخاب و تشکیل هئیت اجرایی و اختیارات و وظایف یاد شده به شرح مندرج در آئین‌نامه اجرایی و نحوه برگزاری انتخابات خود جای بسی بررسی دارد.

تبصره1- هئیت اجرایی انتخابات موظف است صلاحیت داوطلبان عضویت در هئیت مدیره را از مراجع صلاحیت‌دار استعلام و بررسی نماید.

تبصره2- اولین دوره انتخابات هئیت مدیره به‌وسیله وزارت راه و شهرسازی برگزار می‌شود.

نکته جالب توجه در این ماده قانونی این است که آیا اعضای بدون پروانه اشتغال می‌توانند در هیات‌های اجرایی حضور یابند؟ جای بسی تعجب است که فرد فاقد تجربه، چگونه می‌تواند در مورد مهندسان با تجربه و دارای سابقه حرفه‌ای قضاوت نماید و این مهندسان را مورد تایید یا رد صلاحیت قرار دهد. آیا این منطقی است که یک مهندس فاقد پروانه اشتغال به عضویت هئیت‌های اجرایی درآید و به عنوان ناظر بر روند انتخابات هئیت مدیره‌ها نظارت داشته باشد؟ یا آنکه قانون گذار نسبت به بدیهیات یعنی داشتن پروانه اشتغال سکوت نموده است و سکوت قانونگذار مبنی بر مجوز حضور افراد فاقد پروانه نمی‌باشد.

باید توجه داشت که حوزه کاری یک مهندس از چه حساسیتی برخوردار است؛ چرا که هر مهندس با طرح‌هایی که ارائه می‌دهد عملا سلامت جانی چندین هزار انسان را باید تضمین نماید.

حساسیت و سخت‌گیری زیاد در انتخابات هئیت‌های اجرایی و جدیت و بی‌طرفی این هیات در زمان برگزاری انتخابات، یک اصل ضروری و انکارناپذیر است.

در ادامه این قانون، ماده59 آیین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی ساختمان می‌گوید، داوطلبان عضویت در هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان استان‌ها علاوه بر دارا بودن شرایط مندرج در ماده 11 قانون مذکور باید دارای پروانه اشتغال پایه 2 مهندسی یا بالاتر باشند و از 5 سال قبل از تاریخ اعلام داوطلبی، فاقد محکومیت انتظامی از درجه 3 یا بالاتر باشند.

سئوال اساسی که در این قسمت مطرح می‌شود این است که آیا شرایط مندرج در این بند کافی است؟ البته شاید برای 20 سال پیش این موارد کافی به نظر می‌رسید چرا که در زمان تصویب این قانون تعداد مهندسان محدود بود، اما در سال‌های اخیر با توجه به کثرت مهندسان و این مهم که مدرک گرائی بجای داشتن مهارت ملاک عمل قرار گرفته است، حضور اعضای باتجربه و سابقه بیشتر «مهندسان پایه یک» و فاقد تخلف مدنظر قرار گیرد.

شاید بتوان در پایان این نتیجه را گرفت که در مرحله انتخابات اعضای هیات مدیره سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان لازم است که فاکتورهای بسیار سخت و جدی برای عضویت در هیات مدیره در نظر گرفته شود. علاوه بر آن معضل اصلی، رای دهندگان بی‌تجربه و ناآشنا به مسائل نظام مهندسی می‌باشند؛ طبق نظر برخی از مدعیان این حوزه مناسب است افرادی که می‌خواهند به عنوان صاحب رای در انتخابات شرکت نمایند دارای صلاحیت حرفه‌ای و اخلاقی باشند.

چگونه فردی که فاقد پروانه اشتغال به کار است صلاحیت و حق قضاوت در مورد نامزد عضویت در انتخابات را دارد؛ قدر مسلم این مورد نقطه ضعفی برای آیین‌نامه اجرایی به شمار می‌رود که افراد فاقد پروانه و فقط صرف عضویت در سازمان و پرداخت حق عضویت توانائی اظهار نظر در یکی از مهمترین اتفاقات نظام مهندسی را داشته باشند.

از سوی دیگر رای دهندگان باید به این مهم توجه نمایند که حضور افراد صاحب صلاحیت و تخصص حرفه‌ای می‌تواند تاثیر بسزایی در روند حرفه‌ای صنعت ساختمان داشته باشد و لذا به راحتی رای خود را برای افراد فاقد صلاحیت و تخصص به حراج نگذارند.