■ بلا تکلیفی تعاونی‌ها در مسکن‌مهر

عمده افرادی که در طرح مسکن مهر ثبت نام کرده‌اند واقعا به منظور سکونت ثبت نام کرده‌اند و بعید به نظر می‌رسد که هدف آنها از ورود به پروژه اهداف سوداگری باشد. البته اگر چنین اتفاقی به صورت محدود رخ دهد امکان دارد که با هدف بهینه کردن محل زندگی‌شان و تبدیل مسکن‌مهر به ملکی در داخل شهر با ویژگی مطلوب باشد که از نظر منطقی مشکلی ندارد
گروه مسکن- لیلا درخشان: پس‌گیری زمین‌های 99ساله از تعاونی‌های مسکن و واگذاری آن به انبوه‌سازان اگرچه سرعت ساخت مسکن‌مهر را افزایش داده اما حالا با نزدیک‌شدن به موعد تحویل واحدها، معمای جدیدی تحت عنوان «چگونگی واگذاری به متقاضیان» گریبان مسکن‌مهر را گرفته است. وزارت تعاون حدود یک‌سال است که به‌صورت غیررسمی از میدان مسکن‌مهر خارج شده و عمده مسوولیت را به درخواست دولت، به وزارت مسکن واگذار کرده است و این کناره‌‌گیری اکنون مسیر تحویل واحدهای مسکونی‌مهر به تعاونی‌ها را با اختلال مواجه کرده است.
گزارشی که مسوول مستقیم مسکن‌مهر در وزارت تعاون از اوضاع تعاونی‌های مسکن‌مهر تهیه کرده حاکی است نوعی سرگردانی بین متقاضیان مسکن‌مهر ایجاد شده است. تعاونی‌ها -در حالی‌که گفته می‌شود همه زمین‌های 99ساله زیر ساخت‌وساز قرار دارد- هنوز هیچ اطلاعی از موقعیت و جانمایی واحدهایشان ندارند. برخی از تعاونی‌ها نیز که آدرس ساخت‌وساز واحدها به آنها اعلام شده، برای بازدید با مخالفت انبوه‌ساز در محل کارگاه روبه‌رو شده‌اند.
محمد عسگری، مدیر پروژه مسکن‌مهر در وزارت تعاون با بیان اینکه 7800 تعاونی مسکن‌مهر در کشور تشکیل شده که واحدهای مسکونی‌مهر باید سرانجام به این تعاونی‌ها تحویل داده شود، به دنیای‌اقتصاد گفت: پیشنهاد ما این است که انبوه‌سازان طرف تفاهم با وزارت مسکن هر چه سریع‌تر با تعاونی‌های منتظر، قرارداد منعقد کنند تا از یک سو آورده نقدی متقاضیان به سازنده تزریق شود و از سوی دیگر تکلیف واگذاری‌ها مشخص شود.
وی افزود: تاکنون از یک میلیون و 528 هزار نفر واجد شرایط مسکن‌مهر، 20 هزار نفر، موفق به تحویل گرفتن واحدها شده‌اند و مابقی در انتظار ساخت و تکمیل واحدها هستند تا بعد از مراحل تکمیل، قرعه واگذاری به نام آنها زده شود.
تعاونی‌ها ارزان‌تر می‌ساختند
مدیر پروژه مسکن‌مهر در وزارت تعاون در ادامه گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد به موضوع قراردادهای انبوه‌سازان برای ساخت متری 300 هزار تومان در مسکن‌مهر اشاره کرد و گفت: به هیچ وجه قبول ندارم که انبوه‌سازان برای نجات مسکن‌مهر وارد این طرح شدند. انبوه‌سازان بعد از اعلام قیمت ساخت متری 300 هزار تومان و اطلاع از اینکه این قیمت ثابت است و نیازی به انجام مناقصه وجود ندارد، ترجیح دادند زمین‌های 99ساله را تحویل بگیرند. در قانون بودجه سال 86 –تبصره6- به صراحت تاکید شده بود انبوه‌سازان باید در مسکن‌مهر حضور داشته باشند، اما آن زمان از آنجا که تعاونی‌های مسکن‌مهر موظف بودند برای واگذاری مسوولیت ساخت به انبوه‌سازان مناقصه برگزار کنند و انبوه‌سازی که قیمت کمتر را ارائه کند، انتخاب کنند، انبوه‌ساز رغبتی به حضور در طرح را نداشت تا اینکه در اواخر سال 88 وزارت مسکن اعلام کرد آماده است با انبوه‌سازان قرارداد سه‌جانبه با قیمت مشخص و بدون تغییر امضا کند.
متقاضیان سرگردان شده‌اند
عسگری که در وزارت تعاون مسوولیت پیگیری مسکن ‌مهر را برعهده دارد، درباره مشکلات کنونی تعاونی‌ها تصریح کرد: در تفاهم‌نامه سه‌جانبه‌ای که بین وزارت مسکن، انبوه‌ساز و بانک‌مسکن منعقد شده، جای تعاونی‌های مسکن خالی است. همین امر باعث شده تعاونی‌ها تا زمان نامعلوم ندانند وضعیت واحدهایی که برای آنها در حال ساخت است، چگونه است و همچنین مکان ساخت واحدهایشان کجا است و این مورد تاکنون باعث اعتراض بسیاری از تعاونی‌ها شده است. وی تاکید کرد: در حال حاضر تعاونی‌ها حتی حق ورود به سایت انبوه‌سازان را ندارند، اما با این شرایط به نظر می‌رسد که اگر به تفاهم‌نامه سه‌جانبه مسکن‌مهر یک الحاقیه اضافه شود و جای تعاونی‌های مسکن نیز در این قرارداد مشخص شود، بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد. ضمن اینکه با این الحاقیه، انبوه‌سازان می‌توانند از ابتدا ‌روی آورده نقدی متقاضیان حساب باز کنند و از آن استفاده کنند.
توقف تشکیل تعاونی‌ مسکن‌مهر
عسگری مدیر مسکن‌مهر در وزارت تعاون در ادامه گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد تصریح کرد: از نیمه دوم سال گذشته تاکنون، تعاونی جدید در مسکن‌مهر تشکیل نشده است. سازمان‌های مسکن ‌و شهرسازی استان‌ها در این مدت اقدام به ثبت‌نام انفرادی در مسکن‌مهر کرده‌اند که البته این میزان ثبت‌نام جدید خیلی محدود بوده است. طریقه استعلام برای صلاحیت متقاضیان مسکن‌مهر در سازمان‌های مسکن با وزارت تعاون متفاوت است به‌طوری‌که متقاضیانی که در سامانه وزارت تعاون واجد شرایط نبوده‌اند از کانال سازمان مسکن برای ثبت‌نام اقدام می‌کنند. وی گفت: همان‌طور که تعاونی‌ها در امر ساخت تخصصی ندارند و نباید به این مسیر ورود کنند، سازمان مسکن و شهرسازی نیز نباید در خصوص مدیریت تقاضای مسکن‌مهر ورود پیدا کند.
کل انصرافی‌ها: 157 هزار نفر
مسوول ارشد مسکن‌مهر در وزارت تعاون گفت: از ابتدای طرح مسکن‌مهر تاکنون در حدود 4 میلیون و 182 هزار نفر در مسکن مهر ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد یک میلیون و 528 هزار نفر واجد شرایط بوده‌اند که یک میلیون و 278 هزار نفر در قالب تعاونی‌های مسکن مهر به عنوان واجد شرایط شناخته شدند. همچنین 250 هزار نفرنیز در قالب گروهی مورد بررسی قرار گرفته که از میان کل واجدین شرایط تعداد 157 هزار نفر انصراف داده‌اند.
کلیه مراحل این پالایش توسط وزارت تعاون انجام شده است که برآوردها حاکی از آن است که پالایش و احراز هویت 4 میلیون و 182 هزار نفر از واجدین شرایط مسکن مهر دقیقا به اندازه پالایش جمعیت چهار کشور حوزه خلیج فارس (بحرین، قطر، امارات و کویت ) است .
این مقام مسوول در وزارت تعاون عنوان داشت: در خصوص علت انصراف عوامل مختلفی مطرح است، اما بررسی‌ها حاکی است که علت انصراف این افراد یا خانه دار شدن آنها بوده است یا عدم اطلاع کافی از کم و کیف خانه دار شدن از طریق مسکن مهر بوده است که بعد از کسب اطلاع از چگونگی آن انصراف داده‌اند.
در حال حاضر در مسکن مهر یک میلیون واحد مسکونی پروانه ساخت دریافت کرده‌اند که از این تعداد 977 هزار واحد به مرحله پی‌سازی، 462 هزار و 700 واحد در مرحله سقف و اسکلت، 231 هزار و 580 واحد به مرحله سفت کاری و 118 هزار واحد تا مرحله نازک کاری رسیده‌اند.
عسگری با اشاره به اینکه تا پایان آذر ماه باید 140 هزار واحد مسکونی مهر به متقاضیان تحویل داده شود، اذعان داشت: در حال حاضر قراردادهایی که از طریق تعاونی‌های مسکن‌مهر ثبت نام کرده‌اند در حدود 168 هزار واحد مسکونی در مرحله سفت کاری هستند.
زمان صاحب‌خانه شدن: پایان 90
به اعتقاد عسگری، تعاونی‌های مسکن مهر تا پایان سال 90 قادر خواهند بود که همه اعضا را صاحبخانه کنند و هم‌اکنون در سراسر کشور حدود 20هزار نفر از مردم از طریق تعاونی‌های مسکن مهر در قالب زمین‌های 99 ساله صاحبخانه شده‌اند.
سوداگری در مسکن‌مهر بعید است
مدیر اصلی تعاونی‌های مسکن‌مهر در وزارت تعاون در پاسخ به این پرسش که «چند درصد از متقاضیان مسکن‌مهر، برای فروش آنی واحدها ثبت‌نام کرده‌اند؟» گفت: عمده افرادی که در طرح مسکن مهر ثبت نام کرده‌اند واقعا به منظور سکونت ثبت نام کرده‌اند و بعید به نظر می‌رسد که هدف آنها از ورود به پروژه اهداف سوداگری باشد. البته اگر چنین اتفاقی به صورت محدود رخ دهد امکان دارد که با هدف بهینه کردن محل زندگی‌شان و تبدیل مسکن‌مهر به ملکی در داخل شهر با ویژگی مطلوب باشد که از نظر منطقی مشکلی ندارد.
مکان‌یابی مسکن‌مهر تهرانی‌ها مشکل‌دار است
وی گفت :قابل انکار نیست که شهر تهران به لحاظ مکان‌یابی مسکن مهر بعضا دارای مشکلاتی بوده‌است، اما باید در نظر گرفت که متقاضیان مسکن مهر در استان تهران بین 200 الی 300 هزار نفر هستند و با در نظر گرفتن اینکه زمین‌های واگذار شده مسکن مهر در سایر استان‌ها در مکان‌های نسبتا خوبی بوده است، نمی‌توان گفت که همه زمین‌های واگذار شده در مسکن مهر نامرغوب بوده‌اند.
عسگری خاطرنشان کرد: مشکل مربوط به معارض زمین در بسیاری از استان‌های کشور رفع شده است واگر این مشکل بعضا به قوت خویش باقی است به سازمان ملی زمین و مسکن باز می‌گردد که زمین‌هایی را که قبلا واگذار کرده است دوباره باید تصاحب کند که این به معنای نوعی دوباره کاری است . وی اذعان داشت :در حال حاضر 7800 تعاونی مسکن مهر وجود دارد که 2 هزار و 44 مورد از آن در قالب تعاونی مسکن مهر کارمندی، 2300 مورد در قالب تعاونی مسکن‌مهر کارگری و سه هزار و 460 مورد نیز در قالب تعاونی‌های مسکن مهر آزاد است. این مقام مسوول در وزارت تعاون اذعان داشت: سامانه نظارت بر عملکرد تعاونی‌های مسکن مهر به صورت لحظه‌ای عملکرد تعاونی‌ها را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد و همین امر باعث می‌شود که فرآیند کاری تعاونی‌ها از این طریق وارد چرخه مطلوبی شود.