نقاط تاریکِ پیش‌نویس آیین‌نامه‌ی کنترل ساختمان از زبان رییسان نظام مهندسی
■ این آیین‌نامه نیازمند اجرای پایلوت است چند تن از رییسانِ سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان استان‌ها با برشمردن نقاط کور و تاریکِ پیش‌نویس آیین‌نامه‌ی کنترل ساختمان، نسبت به نقاط ضعف کلیدیِ آن که به گفته‌ی آنها سبب تضعیف جایگاه نظام مهندسی می‌شود، هشدار دادند. رییسانِ نظام مهندسی چهار استان در نقل قول‌هایی همسو عنوان می‌کنند که این آیین‌نامه به جای اینکه فرایند عرضه خدمات مهندسی را سامان دهد، در بردارنده نتیجه‌ای معکوس خواهد بود به طوری که جایگاه جامعه مهندسی و سازمان نظام مهندسی را تضعیف خواهد کرد. نامفهوم بودن برخی از مفاد آیین‌نامه و احتمال برداشت‌های متعدد از آن و پیش‌بینی سردرگمی برای محاکم قضایی در زمان بروز تخلفات ساختمانی، تشدید و تداوم کج‌روی‌های صورت گرفته توسط شهرداری درعرصه ساخت و ساز به دلیل اختیارات متنوعی که برای این نهاد در نظر گرفته شده است، تضعیف جایگاه نظام مهندسی، ابهام در تنظیم روابط کارفرما و مهندس ناظر، فراهم نبودن بسترهای فنی برای اجرای مفاد اصلی این آیین‌نامه و احتمال به هم خوردن زیرساخت‌ها وموازنه ارکان ساخت و ساز به عنوان شاخص‌ترین انتقاداتی است که از سوی برخی از روسای سازمان نظام مهندسی ساختمان در ارزیابی اولیه از پیش‌نویس آیین‌نامه کنترل ساختمان در گفت وگو با «صما» مطرح شد. این آیین‌نامه اجرای پایلوت می‌خواهد به گزارش «صما» ، امیر محمد امیری، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان لرستان- جزو افرادی است که نگاه مثبتی به پیش‌نویس مبحث دوم مقررات ملی ساختمان ندارد و بر این باور است که تصویب این آیین‌نامه‌ای که به محک تجربه نرفته ممکن است با پیامدهای مثبتی برای صنعت ساختمان همراه نباشد. او به «صما» می گوید: در جلسه‌ای که سال گذشته روسای سازمان نظام مهندسی ساختمان با معاون وزیر راه برگزار کردند، بنده پیشنهاد دادم که این آیین‌نامه به صورت پایلوت در یک استان اجرایی شود و سپس ابعاد و زوایای آن بررسی شده و در صورتی که این طرح ازمحک تجربه سربلند بیرون آمد، آن را به صورت سراسری اجرایی کنیم. او درعین حال نسبت به تبعات عملیاتی شدن آیین‌نامه‌ای که از لحاظ اجرایی محاسن خود را ثابت نکرده هشدار می‌دهد و می‌افزاید: سازمان نظام مهندسی ساختمان حدود دو دهه زمان برد تا به مرحله اجرایی رسید و با همه معایبی که تاکنون داشته است اما به هر حال در گذر زمان توانسته در صنعت ساختمان نهادینه شود و شهرداری‌ها نیز به ضرب زور در برخی از موارد زیر بار اجرای بخش‌هایی از این آیین‌نامه رفته‌اند. امیری در ادامه براین باوراست با توجه به اینکه حدود بیست سال از زمان اجرای قانون نظام مهندسی ساختمان می گذرد، نباید با تصویب آیین‌نامه کنترل ساختمان به یکباره همه چیز را از بین ببریم تاکید می‌کند: با توجه به تدابیری که در مواد پیش‌نویس آیین‌نامه کنترل ساختمان دیده شده است، عملا این سازمان حذف خواهد شد. او سپس با ذکر مثالی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال وقتی که سازمان برنامه و بودجه منحل و به سازمان مدیریت‌برنامه‌ریزی کشور تغییر یافت، بسیاری از پتانسیل‌های این سازمان در معرض تهدید قرار گرفت و این سازمان قادر نشد که اثربخشی قبل از تغییرات را داشته باشد چرا که بسیاری از نیروهای کارآزموده قبلی این سازمان کنار رفت و همچنین تغییر ساختار آن به گونه‌ای شد که شاید دو دهه زمان ببرد تا به کارکردهای لازم دست یابد. رییس سازمان نظام مهندسی استان لرستان با تاکید بر اینکه نگاه صنفی به انحلال سازمان نظام مهندسی ندارد از عدم تطابق آیین‌نامه کنترل با اهداف مطرح شده در آن می‌گوید: در این آیین‌نامه یکسری مسوولیت‌ها برای شهرداری‌ها دیده شده که به نظرمی‌رسد شهرداری به هیچ‌وجه زیر باراجرای آنها نخواهد رفت. او با طرح این مساله که اساسا شهرداری زیرمجموعه وزارت راه نیست که الزامی به اجرای قوانین دیکته شده از سوی وزارتخانه مذکور داشته باشد می‌افزاید: به عنوان مثال شهرداری حتی نسبت به اجرای طرح جامع نیز بی‌رغبت است واساسا دلیل وجود کمیسیون‌هایی نظیر کمیسیون ماده ۵ و ماده ۱۰۰ نیز، انجام تخلفات و نقض مقررات از سوی این نهاد است و بنابراین کاملا محرز است که شهرداری علاقه‌ای به اجرای قوانین و مقررات ندارد. وی مجددا نسبت به ضرورت اجرای پایلوت این آیین‌نامه تاکید کرد وافزود: به نظرمی‌رسد که باید در استان‌هایی که شهرداری و نظام مهندسی آن ازعملکرد و تعامل مطلوبی برخوردار است این آیین‌نامه به صورت پایلوت اجرایی شود. تناقض آیین‌نامه با قوانین فرادستی همچنین عباس وثیق‌نیا، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین براین باوراست که آیین‌نامه فعلی با بسیاری از قوانین فرادستی از جمله قانون نظام مهندسی ساختمان و قانون شهرداری‌ها در تناقض است. درعین حال در بندهایی از این آیین‌نامه مواردی است که نیاز به تهیه چندین آیین‌نامه را الزام‌آور می‌کند درحالی که اساسا آیین‌نامه می‌بایست آنقدر صراحت داشته باشد که نیازی به تهیه آیین‌نامه‌های دیگری نداشته باشد اما در آیین‌نامه کنترل ساختمان این مشکل مشاهده می‌شود. به اعتقاد او در حالی در آیین‌نامه وظایف جدیدی برای شهردارها پیش‌بینی شده که به نظر می‌رسد بسترهای لازم برای اجرایی شدن آن وجود ندارد. وثیق‌نیا می‌گوید: به عنوان مثال وظایفی که برای نهاد شهرداری در این دستگاه پیش‌بینی شده در حال حاضر در این دستگاه مهیا نیست و مدیریت شهری از نیروهای فنی کارآمد برای اجرای وظایف محوله برخوردارنیست. او همچنین می‌افزاید: امر بازرسی که در آیین‌نامه کنترل ساختمان مورد اشاره قرار گرفته بخش‌هایی از آن برعهده شهرداری‌ها گذاشته شده است که به نظر می‌رسد این مهم باعث خواهد شد که رانت‌هایی برای برخی از کارشناسان این مجموعه ایجاد شود که این مساله به شدت با آفت همراه و مخرب خواهد بود. وثیق‌نیا خاطر نشان می‌سازد: در همین حال مشکل دیگری که برای این آیین‌نامه وجود دارد معضل مربوط به برداشته شدن سقف فعالیت‌های مهندسی و آزاد بودن حجم فعالیت‌های مهندسی برای عموم مهندسان است. این مساله ممکن است که برای مهندسان صاحب نام که از تجارب کافی برخودار هستند مطلوب باشد اما برای مهندسانی که تازه‌کار هستند ممکن است مشکل‌آفرین شود. انتقاد از محدود شدن اختیارات هیأت مدیره‌های سازمان‌های نظام مهندسی استان‌ها احمدرضا خورشیدی، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان کهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با «صما» همسو با سایر اعضای نظام مهندسی ساختمان بر این باور است که این آیین‌نامه در نهایت سبب تضعیف جایگاه سازمان نظام مهندسی ساختمان می‌شود. او می‌گوید: بنده مواد پیش‌نویس آیین‌نامه کنترل ساختمان را مطالعه کردم و به این نتیجه رسیدم که در این آیین‌نامه متاسفانه جایگاه سازمان نظام مهندسی به طور کامل نادیده گرفته شده و درعین حال بسیاری از مفادی که در این آیین‌نامه دیده شده با قانون نظام مهندسی در تناقض است. او درعین حال بر این باوراست که در محتوای این پیش‌نویس خط ومشی برای آیین‌نامه در نظر گرفته شده است که خروجی آن در نهایت سبب محدود کردن اختیارات هیات مدیره‌های نظام مهندسی و جایگاه آنها خواهد شد. رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کهگیلویه و بویراحمد بر این باور است که در این آیین‌نامه از شهرداری‌ها به عنوان مرجع صدور کنترل کننده ساختمان یاد شده که می‌تواند با تبعات و شائبه‌های بسیاری همراه باشد به طوری که با توجه به اینکه مبنای تمکین شهرداری به مقررات ملی ساختمان، قانون نظام مهندسی ساختمان است این احتمال وجود دارد که شهرداری به آیین‌نامه کنترل ساختمان پایبند نباشد ضمن اینکه با در نظر گرفتن این امر که اساسا شهرداری به موجب این آیین‌نامه، دارای یکسری اختیارات شده و امر کنترل متوجه این نهاد شده است، احتمال اینکه تصویب این آیین‌نامه سبب عدول شهرداری از مقررات ساختمان شود به مراتب بیشتراست. رییس نظام مهندسی کهگیلویه و بویراحمد همچنین به هم خوردن زیرساخت‌ها را یکی دیگر از آفت‌های احتمالی محقق شدن این آیین‌نامه ارزیابی می‌کند و می‌گوید: عملیاتی شدن این آیین‌نامه باعث می‌شود که زیرساخت‌های صنعت ساختمان به هم بریزد. او با تاکید بر وجود ابهام در روابط بین کارفرما و مهندس ناظر می گوید: در این آیین‌نامه درباره رابطه بین کارفرما و مهندس ناظر شفافیت وجود ندارد و این موضوع اساسا با ابهامات زیادی همراه است. خورشیدی همچنین به گمانه‌زنی درباره تاثیر این ابهام بر داوری در محاکم قضایی می‌پردازد و می گوید: این ابهام باعث خواهد شد که در آینده نزدیک در صورتی که پرونده‌های حقوقی مرتبط با صنعت ساختمان تشکیل شود به دلیل وجود ابهامات درباره ارتباط بین کارفرما و مهندس ناظر، قضات دچار مشکل و سردرگمی شوند. رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کهگیلویه و بویراحمد با اظهار امیدواری از اینکه تهیه این پیش‌نویس و مفاد آن مورد بازنگری قراربگیرد اظهارداشت: برخلاف آنچه تصور می‌شود این آیین‌نامه به هیچ‌وجه به سود صنعت ساختمان نخواهد بود و در عمل باعث بروز مشکلات عدیده‌ای در این صنعت خواهد شد.
|
