مقالات   
 

 ریشه‌های ایرانیِ مهندسی ـ 2 : رساله‌ی میرزا ابوتراب نطنزی در تثلیث زاویـه

تثلیث زاویه به همراه تربیع دایره و تضعیف مکعب، از مسائل کهن ریاضی هستند که ریاضی‌دانانِ بسیاری درباره‌ی آن‌ها اظهارنظر کرده‌اند. محاسبه‌ی وتر ثلث یک زاویه با به‌کارگیریِ یک معادله‌ی جبری، از روش‌هایی است که برای حل مسأله‌ی تثلیث زاویه عرضه شده است...

ارسال کننده: امیر یاشار فیلا
تاریخ ارسال: چهارشنبه 15 آذر 1391
برای دریافت فایلها باید از نرم افزار های ویژه دانلود استفاده نمایید. (برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید)

نام مقاله :
ترازهای کرجی

پدیدآورنده :
فاطمه دوست‌قرین

چکیده :
تثلیث زاویه به همراه تربیع دایره و تضعیف مکعب، از مسائل کهن ریاضی هستند که ریاضی‌دانانِ بسیاری درباره‌ی آن‌ها اظهارنظر کرده‌اند. محاسبه‌ی وتر ثلث یک زاویه با به‌کارگیریِ یک معادله‌ی جبری، از روش‌هایی است که برای حل مسأله‌ی تثلیث زاویه عرضه شده است.
غیاث‌الدین جمشید کاشانی در رساله‌ی «الوتر و الجیب» خود با به کارگیریِ این روش، جیب زاویه‌ی یک درجه را با داشتنِ جیب زاویه‌ی سه درجه محاسبه کرد. پس از او، چند تن دیگر از ریاضی‌دانان، همچون قاضی‌زاده‌ی رومی رساله‌هایی بر پایه‌ی این رساله‌ی کاشانی تألیف کردند.
میرزا ابوتراب نطنزی، ریاضی‌دان عصر قاجار نیز‏ در اثرش به نام «رساله در معرفت وتر ثلث قوس معلومة‌الوتر» به این مسأله پرداخته است. روش او از بُن هندسی‌ست و از لحاظ ریاضی با روش جبریِ جمشید کاشانی هم‌ارز است.
در این مقاله با آوردنِ پیشینه‌ای از مسأله‌ی تثلیث،‏ این رساله بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها :
تثلیث زاویه ، جیب یک درجه ، میرزا ابوتراب ، دوره‌ی قاجار.
 
 نظرات    
 
یاشار مهدی زاده 21:15 چهارشنبه 15 آذر 1391
1
 یاشار مهدی زاده
ممنونم مهندس یاشار یک بار گفتی تو حسرتم یاشار صدام کنن منم امیرشو نگفتم
امیر یاشار فیلا 12:54 پنجشنبه 16 آذر 1391
1
 امیر یاشار فیلا

سپاسگزارم جناب مهندس مهدی‌زاده.
البته گمان می‌کنم برداشتِ جناب‌عالی از سخنی که من چند ماه پیش گفتم، متفاوت از منظور و مقصود من بوده است؛ که گفته بودم :

«من این عبارتِ خوش‌طنین ("یاشار جان") را زیاد می‌شنوم؛ اما بسیار کم پیش می‌آید که خودم آن را بگویم یا بنویسم. ممنون که این فرصت را به من دادید آقای مهندس.»

در واقع، من نه‌تنها در حسرت این عبارت نیستم، بلکه همچنین آن را فراون و مکرر می‌شنوم.
آنچه فرصتش برایم کم پیش می‌آید، به کار بردن و گفتنِ این عبارت است.

در هر صورت، باز هم سپاس بابت لطف و مهر شما، یاشار خان.