فضاپیمای ناسا که حامل کاوشگر کیوریاسیتی یا کنجکاوی است، با عبور از نقطه‌ی میانی در سفر هشت‌ماهه‌ی خود به مقصد مریخ، در مسیر پرواز خود تنظیماتی را با موفقیت انجام داده، تا طبق برنامه مردادماه امسال به سیاره‌ی سرخ بهرام برسد. این فضاپیما که از آن با نام «آزمایشگاه علوم مریخ» نیز یاد می‌شود، با رسیدن به مقصد، کاوشگر یک‌تُنی کیوریاسیتی (Curiosity) را بر روی سطح سیاره فرود خواهد آورد. این کاوشگر، که به اندازه‌ی یک خودروی کوچک است، با مشاهده و ثبت اطلاعات برای تجزیه و تحلیل با تجهیزات آزمایشگاه فضاپیما، به عنوان چشم و گوش و دست این مأموریت عمل خواهد کرد. به گزارش آزمایشگاه رانش جت سازمان ناسا، این فضاپیما در دومین بخش از شش مانور اصلاح مسیر برنامه‌ریزی‌شده در سفر به مریخ، رانشگرهای خود را در ۲۶ مارس به مدت تقریباً نُه دقیقه روشن کرد و اصلاح مسیر را با موفقیت به انجام رساند. اریسا هاینز، سرپرست سامانه‌های این مانور از آزمایشگاه رانش جت می‌گوید: «این که دومین مانور را انجام داده باشیم و بدانیم که در راستای درست حرکت می‌کنیم، برایمان رضایت‌بخش است.» او افزود: «سامانه‌ی حرکتِ فضاپیما همچنان به خوبی کار می‌کند.» آزمایشگاه رانش جت که این مأموریت را برای سازمان ناسا اداره می‌کند، در اوایل ماه مارس، تجهیزات علمی نصب‌شده در این فضاپیما را آزمایش کرد تا مطمئن شود که از زمان پرتاب در اواخر نوامبر ۲۰۱۱، همه‌ی دستگاه‌ها سالم‌اند و درست کار می‌کنند. کاوشگر کیوریاستی در منطقه‌ی فرود خود، که با دقت کافی برگزیده شده است، به دنبال شواهدی از تاریخ زیست‌محیطی مریخ خواهد بود و خواهد کوشید شرایطی را بیابد که می‌توانسته امکان زیستِ میکروبی را در آن‌جا فراهم کند. توماس مارتین مور، رییس گروه ناوبری مأموریت می‌گوید: «اکنون در مسیری قرار داریم که ما را به نقطه‌ای که می‌خواهیم پنجم اوت به آن برسیم، به‌مراتب نزدیک‌تر می‌کند.» این فضاپیما در ۲۹ مارس، ۳۱۶ میلیون کیلومتر از پرواز ۵۶۷ میلیون کیلومتری تا مریخ را انجام داد. فعالیت‌های علمی این مأموریت سه ماه پیش آغاز شد، که دستگاه آشکارساز تابش این فضاپیما، اندازه‌گیری تابش طبیعی موجود در فضای بین‌سیاره‌ای را آغاز کرد. آگاهی از مقادیر تابش در فضا در طراحی حفاظ‌های فضاپیماهایی ضروری‌ست که در پروازهای آینده از سرنشینانِ فضانوردشان محافظت خواهند کرد. فرود کیوریاسیتی در ماه اوت از بالای جو مریخ به سطح آن، با بهره‌گیری از شیوه‌هایی نوین برای فرود آوردن تجهیزات در هدفی کوچک‌تر و با بار بیش‌تر انجام خواهد گرفت، که در مقایسه با مأموریت‌های پیشین مریخ بی‌سابقه است. این نوآوری‌ها در صورت موفقیت، آزمایشگاه مجهز سیاری را در محلی قرار خواهند داد که برای انجام این مأموریتِ جمع‌آوری اطلاعات مناسب است. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که این کاوشگر سرنخ‌هایی را در محل فرود خود از تاریخ زمین‌شناختی این سیاره به دست آورد. در مشاهدات مداریِ انجام‌گرفته از سوی مأموریت‌های بدون سرنشین پیشین، گودالی شناسایی شده ـ آزمایشگاه رانش جت آن را گودال گِیل نامیده ـ که ویژگی‌های سطح آن مانند مشخصات سطح گودال‌هایی است که در زمین در نتیجه‌ی روان شدنِ آب ایجاد شده‌اند. کیوریاسیتی در تلاش برای تشخیص این که آیا شرایط این سیاره زمانی برای وجود زیستِ میکروبی مساعد بوده است یا نه، نزدیک به دو سال وقت صرف گردآوری و بررسی نمونه‌های سنگ و خاک از گودال گیل و نگه‌داری هرگونه سرنخ در نمونه‌هایی خواهد کرد که اثری از شکل‌ه و گونه‌های زندگی در آن‌ها دیده شود. ماری وُیتک، مدیر برنامه‌ی زیست‌شناسی ستاره‌ای ناسا، طی نشستی رسانه‌ای در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۱ گفته بود: «کیوریاسیتی به دنبال "زیست‌پذیری" در سطح مریخ خواهد بود.» او با اشاره به این که «یکی از اجزای زیست، آب است» گفته بود: «اکنون به دنبال آن هستیم تا ببینیم آیا لازم دیگر برای زیست، با تعریف زیست‌پذیری یا آنچه برای وجود حیات در محیط لازم است، در مریخ وجود دارد یا نه.» جیمی فاستر، استاد میکروبیولوژی و علوم سلولی در دانشگاه فلوریدا، قرار است داده‌هایی را بررسی کند که کیوریاسیتی در جست‌وجوی شواهد و نشانه‌های زیست گردآوری خواهد کرد. او می‌گوید: «در کره‌ی زمین، دانشمندان توانسته‌اند دریابند که این اشکال زیستِ میکروبی قدیمی چگونه با عناصر زمین تعامل کرده‌اند و "ردهایی" از خود بر روی این عناصر بر جای گذاشته‌اند که در شناسایی گونه‌ی آن‌ها به ما کمک می‌کند.» فاستر در این نشست رسانه‌ای همچنین گفت: «نمونه‌های سنگ مریخ ممکن است حاوی ردهای مشابهی از اشکال زیستِ میکروبی باشند.» وی افزود: «اگر موفق به فهم شاخص‌های زیست‌محیطی یا پتانسیل زیست‌شناختی این سیاره شویم و دریابیم که زندگی چگونه ممکن است در مریخ شکل گرفته باشد، می‌توانیم این داده‌ها را با بررسی‌های نمونه‌های تازه از حیات گذشته در زمین مقایسه کنیم؛ و با این کار، فهم خود را از این که زندگی چگونه در این سیاره و منظومه آغاز شد، گسترش دهیم.» برگرفته از : وبگاه شبکه‌ی فیزیک ایران www.irphy.ir ، 24 فروردین 1391 ویرایش : امیریاشار فیلا
|
