■ ساخت و سازها را به حریم امن گسلها ببریم

به گزارش خبرنگار مهر، ایران یکی از 10 کشور بلاخیز در دنیاست و استان کرمان به عنوان پهناورترین استان کشور که 11 درصد مساحت کشور را به خود اختصاص می دهد از لرزه خیز ترین استانهای کشور محسوب می شود.

وجود گسل های فعال در این استان و بروز زلزله های بم و زرند و تلفات بالای آنها باعث شده است که زلزله نیز به عنوان یکی از مشخصه های استان کرمان شناخته شود.

استان کرمان به دلیل وسعت زیاد و شرایط خاص جغرافیایی بر روی گسل های نسبتا زیاد و اصلی قرار گرفته است به گونه ای که طی سال گذشته 348 زمین لرزه در کرمان ثبت شده است و این امر توجه بیشتر مسئولین در خصوص نظارت بر انجام ساخت و سازهای مقاوم در استان کرمان را می طلبد.

استان کرمان دارای 19 گسل فعال شناخته شده است که هر لحظه امکان فعالیت هر یک از آنها وجود دارد و تقریبا تمام مراکز جمعیتی استان کرمان در مجاورت گسل ها قرار دارند.

این درحالی است که از سوی کارشناسان تنها راه مقابله با زمین لرزه آموزش مردم به صورت همگانی و همچنین مقاوم سازی اعلام شده است.

لزوم انجام ساخت و سازهای مقام در کرمان

رئیس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان کرمان در این خصوص در گفتگو با مهر اظهارداشت: علیرغم وجود زلزله های متناوب در استان کرمان هیچ اقدام جدی برای ساخت و سازهای اصولی و مقاوم نمی شود.

علی رشیدی ادامه داد: در گسل های استان کرمان که حدود 19گسل فعال و بالغ بر100گسل کوچک و کم خطرتر می باشند مناطقی به نام حریم امن گسل وجود دارد که می توان با بردن ساخت و سازها به این حریم ها امکان خسارت در حین زلزله را کم کرد.

وی اظهار داشت: متاسفانه در زلزله بم با وجود آنکه از 17سال قبل گسل زلزله ساز مطالعه شده بود و بایست در سازه ها مقاومت لازم ایجاد می شد کمتر ساختمانی که در این بازه زمانی طبق اصول مهندسی و مقاوم ساخته شد و نتیجه آن نیز حجم خسارت بالا در این زلزله بود.

رشیدی تصریح کرد: حدود 700 زلزله زیر سه ریشتر طی سال گذشته در استان کرمان رخ داده است که نشان از مخاطرات زمین شناسی بالا در این منطقه از کشور دارد به گونه ای که در گسل نایبند در شرق استان کرمان توانایی زلزله هایی تا حد هشت ریشتر وجود دارد.

احتمال وقوع زلزله در اثر حرکت گسل انار

کارشناسان با مطالعه فعالیت گسل ها در گذشته و انطباق آن با داده ها و اطلاعات کنونی و با بررسی وضعیت حرکت گسل ها نسبت به هم٬ می توانند محدوده زمانی وقوع زمین لرزه را تا حدودی حدس بزنند.

رئیس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان کرمان اظهار داشت: طی بررسی ها و مطالعات زمین شناسی گسل انار امکان وقوع زلزله در آینده نه چندان دور را می دهد.

وی بیان داشت: در مطالعات جدی که روی این گسل شده است مشخص شد که گسل انار از نوع فعال است که آخرین زلزله گزارش شده درباره این گسل مربوط به سه هزار سال قبل است که زلزله ای هفت ریشتری را ایجاد کرد.

رشیدی ادامه داد: اما با توجه به شواهد و مطالعه دوره برگشت آن، امکان وقوع زلزله در اثر حرکت این گسل در آینده که امیدواریم دور باشد، حتمی است.

این گسل در غرب شهر انار و طول تقریبی km 100 قرار دارد و به نظر می رسد این گسل حرکت راستگرد داشته است و بخش غربی آن فرو افتاده است.

70 درصد مراکز جمعیتی دنیا بر روی گسل های فعال قرار دارند

رشیدی بیان داشت: با توجه به انواع مختلف گسل و پراکندگی آن در تمام استان کرمان باید امکان مطالعات زلزله نگاری در تمام شهرهای استان فراهم شود که امید داریم هر چه سریعتر بودجه این کار تامین شود.

وی مطالعات زلزله نگاری ایران را نوپا دانست و گفت: در دنیا حدود 100سال است که لرزه نگاریها انجام می شود در حالیکه در ایران تنها شاید از چند سال گذشته این مطالعات کلید خورده است.

وی تاکید کرد: 70 درصد مراکز جمعیتی دنیا روی گسل های فعال قرار دارند و می توان به راحتی  با مطالعه ای ساده مناطقی که در حریم امن قرار دارند شناسایی و با دانش رویداد زلزله ها از وقوع خسارات در حجم بالا نظیر آنچه در بم رخ داد، جلوگیری کنیم.

رشیدی یکی از فواید زلزله ها و حرکت گسلها را دسترسی به منابع آبی جدید و پیدا شدن رگه های مواد معدنی دانست و گفت: همیشه در کنار این فعل و انفعالات نگران کننده فواید بیشماری وجود دارد که می توان از آن بهره برد.

زلزله سال 82 بم با شدت 6.6 ریشتر 35 هزار نفر کشته بر جای گذاشت و این در حالی بود که دو سال بعد در سال 84 زلزله شش ریشتری زرند نیز تلفاتی بالغ بر هزار کشته و زخمی را در بر داشت.

اما در سال 89 با بالا رفتن سطح آگاهی مردم و مقاوم سازی ساختمان ها زلزله 6.5 ریشتری شرق کرمان تلفاتی بسیار کمتر را در بر داشت.

اما هنوز هم نمی توان این حقیقت را کتمان کرد که وجود خانه های فراون با عمر بالا که حتی اصول اولیه سازه در آنها رعایت نشده است و همچنین وجود بافت فرسوده در استان کرمان در زمان وقوع زلزله می تواند خسارت های جانی و مالی زیادی به همراه داشته باشد.

با توجه به وجود 19 گسل فعال در استان کرمان و تلفات فراوانی که زمین لرزه ها طی چند سال اخیر در کرمان به همراه داشته اند به نظر می رسد مقاوم سازی و آموزش مردم تاثیر بسزایی در کاهش تلفات ناشی از زلزله دارد.