زخم تله‌کابین بر تن جنگل‌های هیرکانی
■ گزارشی از تخریب جنگل‌های شمال به بهانه‌ی توسعه‌ی گردشگری تخریب و تصرف منابع ملی و جنگل‌های ایران هر روز با بهانه‌های مختلف و تحت عناوین و طرح‌های گوناگون ادامه دارد. به‌تازگی برخی به بهانه‌ی توسعه‌ی گردشگری به دنبال نصب تله‌کابین در بخشی از جنگل‌های هیرکانی هستند، که به ثبت جهانی رسیده است. این در حالی است که کارشناسان محیطزیست معتقدند ساخت تله‌کابین، افزون بر این‌که باعث خارج شدن این جنگل‌ها از فهرست یونسکو می‌شود، زوال و مرگ جنگل‌ها را نیز رقم می‌زند. تابستان سال گذشته ۳۱۰ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی پس از ۱۳سال انتظار ثبت جهانی شد. اکنون برخی از دستگاه‌ها به دنبال نصب تله‌کابین در بخشی از آن هستند. ماجرای نصب تله‌کابین در جنگل‌های کبودوال استان گلستان به تازگی مطرح نشده و موضوع جدیدی نیست حتی پیش از ثبت جهانی بخشی از این جنگل‌ها، تعدادی از دستگاه‌ها ازجمله شهرداری علی‌آباد کتول پیگیر اجرای طرح گردشگری و به‌دنبال آن نصب تله‌کابین در پارک جنگلی کبودوال بودند، اما شورای عالی شهرسازی و معماری با نصب‌تله‌کابین در این جنگل‌های بکر هیرکانی مخالفت کرده و قرار بود که این طرح با ایجاد تغییرات و درنظرگرفتن شرایطی مجدد بررسی شود. در زمان بررسی طرح نصب تله‌کابین این جنگل‌ها با کش و قوس‌های فراوان به ثبت جهانی رسید و انتظار می‌رفت با ثبت جهانی این مناطق پروژه نصب تله‌کابین به فراموشی سپرده شود، اما اکنون پس از گذشت یک سال از ثبت جهانی بخشی از جنگل‌های هیرکانی، پیگیری‌ها برای نصب تله‌کابین در آن ادامه دارد. هیرکانی در خطر خارج شدن از ثبت جهانی دو روز پیش جانشین معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها در گفت‌وگویی با ایسنا گفته که با وجود این‌که بخشی از جنگل‌های هیرکانی بیش از یک سال است که ثبت جهانی شده، اما همچنان پیگیری‌ها برای نصب تله‌کابین در منطقه ثبت جهانی شده ادامه دارد. در صورت بروز این اتفاق ممکن است این جنگل‌ها از فهرست جهانی یونسکو خارج شود. رضا بیانی اعلام کرده است که بر اساس نقشه‌های موجود ۹دکل از ۲۷دکل این تله‌کابین در منطقه ثبت شده هیرکانی قرار دارد و چنانچه این ۹دکل در منطقه ثبت جهانی شده جانمایی شوند به طور قطع با مشکل مواجه خواهیم شد و این جنگل‌ها از لیست یونسکو خارج می‌شود. از این‌رو باید جانمایی‌ها تغییر کند که تاکنون این اتفاق رخ نداده است. البته وی در ادامه با بیان این‌که کمیته‌ای تحت عنوان کمیته راهبری ثبت هیرکانی در وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تشکیل شده است، تصریح کرد:«این کمیته که در آن نمایندگان دستگاه‌های مختلف ازجمله شورای عالی جنگل حضور دارند، درحال پیگیری این موضوع هستند اما تاکنون مجوزی برای نصب تله‌کابین توسط کمیته راهبری ثبت هیرکانی صادر نشده است. هرچند که درحال پیگیری موضوع از مرکز بین‌المللی ثبت جنگل‌های هیرکانی هستند. در واقع تازمانی که مجوزهای لازم برای نصب‌تله‌کابین از سوی کمیته راهبری ثبت هیرکانی صادر نشود، هرگونه اقدام برای نصب آن غیرقانونی خواهد بود.» در این میان واکنش عباسعلی نوبخت، معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها نیز قابل توجه است. وی در این زمینه به ایسنا گفته است:«ما فعلا به صراحت نمی‌توانیم بگوییم که مخالف یا موافق این کار هستیم.» در حالی که به گفته نوبخت، سازمان جنگل‌ها برای اعلام موافقت یا مخالفت خود با نصب تله‌کابین سردرگم است که استانداردهای سازمان یونسکو، اصول روشنی هستند و عدول از آنان به منزله خط خوردن از لیست این سازمان است. با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.۹۹درصد جنگل هیرکانی در قلمرو ایران است گفتنی است ۹۹درصد مساحت جنگل‌های هیرکانی در ایران است و یک درصد باقیمانده در جمهوری آذربایجان که در آنجا به عنوان «پارک ملی هیرکانی» شناخته می‌شود. آذربایجان با وجود داشتن یک درصد از جنگل‌های هیرکانی سال‌ها به دنبال ثبت جهانی آن بود. تلاش کشور آدربایجان برای ثبت جهانی هیرکانی به اسم خود تا جایی پیش رفت که سازمان یونسکو به مخالفت با آن برخاست و ثبت جهانی این جنگل‌ها را حق ایران دانست. با وجود چراغ سبز یونسکو برای ثبت جنگل‌های هیرکانی اما تلاش خاصی از سوی ایران صورت نگرفت و حتی برخی برای جلوگیری از ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی سنگ‌اندازی هم کردند تا مانع از ثبت آن شوند. عاقبت با کمک بنیاد محیطزیست سوخو آلمان و حمایت مالی و کارشناسی وزارت محیطزیست این کشور هیرکانی به سمث ثبت جهانی قدم برداشت. بعد از حمایت آلمانی‌ها هیاتی از دانشگاه تربیت‌مدرس با حمایت سازمان محیطزیست و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران دست به‌کار شدند و دو سال طول کشید تا جنگل‌های هیرکانی ثبت جهانی شد. پس از ثبت جهانی بخشی از جنگل‌های هیرکانی، اکنون برخی خیز برداشته‌اند تا با ساخت تله‌کابین تیشه بر ریشه درختان جنگل‌های هیرکانی و ثبت جهانی آن بزنند. لازم به یادآوری است به طور معمول یونسکو مناطقی را که به ثبت می‌رساند، ۱۰سال یک بار بازبینی می‌کند. یعنی شرایط منطقه‌ای را که ثبت کرده به بوته بررسی می‌گذارد که دستخوش چه تغییراتی شده است. اگر تغییرات خارج از چارچوب استانداردهای یونسکو باشد، این سازمان می‌تواند اثر ثبت شده را از لیست خود خارج کند. جنگل‌های هیرکانی قدمتی بیش از ۴۰میلیون سال دارند و یکی از ارزشمندترین جنگل‌های جهان از نظر پوشش گیاهی و جانوری به شمار می‌آید. این جنگل‌های ارزشمند پس از ثبت جهانی توسط یونسکو به‌عنوان میراث بشر شناخته شده‌اند. بنابراین بدیهی است کشور ایران در قبال این میراث بشری مسئول است و باید درقبال آسیب‌هایی که به آن وارد می‌شود نه‌تنها پاسخگوی کشور خود بلکه پاسخگوی جهان باشد.
|
