■ الزام نیرومندی برای اجرای مجری ذی‌صلاح وجود ندارد

الزام نیرومندی برای اجرای مجری ذی‌صلاح وجود ندارد
■ الزامات زیست‌محیطی، موضوعی تازه از دید سازندگان

در دوره‌ی رکود مسکن، به دلیل مشکلات اقتصادی و در عین حال نبود بازار مناسب برای فعالیت در عرصه‌ی ساخت وساز، کم‌توجهی به موضوع رعایت ایمنی از سوی سازندگان مسکن و فعالان ساختمانی، به‌منظور کاهش هزینه‌های ساخت، شاید امری بدیهی تلقی شود.

در این گزارش مدیران کل راه و شهرسازی استان‌های هرمزگان و کردستان ضمن تشریح این موضوع، در گفت‌و‌گو با «صما» وضعیت ایمنی در ساخت وسازها و چالش های وجود در این زمینه و همچنین الزامات زیست محیطی در استان‌های متبوع خود را تشریح کرده اند.

سازندگان به دلیل عدم تامین مالی از کیفیت می کاهند

در همین راستا مدیر کل راه ‌‌و شهرسازی استان‌ هرمزگان با اشاره به اینکه حاکمیت سازمان نظام مهندسی در کشور، رو به رشد و در حال نهادینه شدن است گفت: اگر تا دودهه پیش ساختمان های ما از نظر ایمن بودن قابل اعتماد نبودند، امروز با افزایش نظارت ها وضعیت ساختو سازها در کشور بسیار بهبود یافته است.

غلامحسین شیری در گفت‌وگو با «دبیرخانه‌ چهره سال صنعت ساختمان» با بیان اینکه ساخت و سازهای دولتی و خصوصی هرکدام از ضوابط خاصی در بخش ایمنی برخوردار و با هم متفاوت هستند گفت: با توجه به عملکرد خوب مهندسان و نظارت دقیق مجموعه نظام مهندسی، ایمنی ساختمان ها درمجموع رو به رشد است و جای امیدواری دارد؛ هرچند که باید به تکامل بیشتری برسد.

وی عمده ترین چالش در زمینه رعایت ایمنی ساختمان ها را مربوط به مسائل و مشکلات مالی دانست و عنوان کرد: در شرایطی که سازندگان با مشکلات مالی مواجه می شوند، ناخودآگاه به دنبال صرفه جویی اقتصادی هستند. از سوی دیگر در شرایط فعلی رکود بازار مسکن و ساخت و ساز که سازندگان از نظر مالی تامین نمی شوند و شاهد افزایش هزینه های خود هستند، کیفیت ساخت و سازها را کاهش می دهند.

شیری با بیان اینکه در چنین شرایطی نظارت دقیق مهندسان برای جلوگیری از تخلفات احتمالی ضروری است تصریح کرد: این نظارت ها به خصوص در بخش سازه ای باید به صورت دقیق اعمال شود تا بخش سازه بتواند به بهترین نحو ممکن ایمنی ساختمان را تامین کند.

وی سازمان نظام مهندسی را نهادی دانست که بیشترین مسئولیت تامین ایمنی ساختمان ها را بر عهده دارد و گفت: نظام مهندسی به عنوان یک NGO مردمی از حاکمیت و نفوذ بالایی برخوردار است و می تواند به طور دقیق نظارت کند و با همین شدت باید به تمامی امور مرتبط با این حوزه رسیدگی کند.

این مسئول در عین حال با اشاره به نقش اداره راه و شهرسازی در این حوزه گفت: اداره راه و شهرسازی می تواند در تدوین قوانین برای سازمان نظام مهندسی موثر باشد و دلیلی ندارد که همه امور را به سیستم دولتی وصل کنند. باید­ بخش نظام مهندسی را به عنوان یک نهاد مردمی تقویت کنیم تا نظارت ها با دانش مردم و به دست خود مردم و با انتخاب و نظارت مردم انجام گیرد.

وی در پاسخ به اینکه در حال حاضر از بین ساختمان های دولتی و خصوصی کدام یک از ایمنی بالاتری برخوردارند گفت: اصولا باید ایمنی ساختمان های دولتی بیشتر باشد. چون این ساختمان ها در هنگام وقوع حوادث و بروز خطرات، باید بتوانند خدمات ارائه کنند. بنابراین لازم است که ساختمان های دارای اهمیت و ارزش بالاتر، از ضریب ایمنی بالاتری هم برخوردار باشند.


مالکان و سازندگان، بی­خیال ایمنی در دوره بهره برداری

شیری در عین حال در خصوص اهمیت جایگاه ایمنی در دوره بهره برداری از ساختمان ها گفت: همواره یکی از مشکلات این بوده که مالکان و سازندگان، توجه به ایمنی ساختمان را بعد از گرفتن پایان کار به فراموشی می سپارند و بی خیال این موضوع می شوند، در حالی که باید ایمنی ساختمان ها را در طول دوره بهره برداری کنترل کنیم.

وی افزود: یعنی نباید تصور شود که با اتمام کار مهندس ناظر و پایان ساخت و صدور پروانه ساختمانی، مسئولیت ما در بخش ساختمان هم به پایان رسید؛ بلکه باید از هر ساختمانی بازنگری کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت صورت گیرد و ساختمان ها به صورت سالانه کنترل شوند تا وضعیت ایمنی آنها بررسی و با آیین نامه های روز تطبیق داده شوند.

شیری ادامه داد: از آنجایی که هرچه جلوتر می رویم، آیین نامه ها دقیق تر و به روز رسانی می شوند، نقاط ضعف ساختمان ها در دوره بهره برداری باید بر اساس این ضوابط شناسایی و برطرف شوند.

وی با اشاره به حادثه تلخ پلاسکو اظهار داشت: اگر از ساختمان پلاسکو که ۵۰ سال پیش ساخته شده بود، هر چند سال یک بار بازنگری و نقاط ضعف آن را برطرف می کردند این اتفاق رخ نمی داد. با همانطور که آسانسور یک ساختمان ماهانه باید مورد کنترل قرار گیرد، سازه آن ساختمان هم باید از نظر پی ها، نشست ها، ترک های ایجاد شده، مباحث آیین نامه و... به صورت سالانه مورد بررسی دقیق و کنترل اساسی قرار گیرد.

مهندسان واقعا به موضوع ایمنی بها بدهند

علاوه بر این مدیر کل راه ‌‌و شهرسازی استان‌ کردستان با اشاره به اهمیت بحث ایمنی در ساختمان ها گفت: ایمنی یکی از مباحث مقررات ملی ساختمان است که در کنار بحث سازه از اهمیت بسزایی برخوردار است.

شهرام ملکی در گفت‌وگو با «دبیرخانه‌ چهره سال صنعت ساختمان» با تاکید بر ضرورت احداث یک ساختمان پایدار عنوان کرد: درواقع ما باید ساختمان های پایدار بسازیم که بتوانند در مواقع بروز بحران، زلزله و حوادث مشابه پایداری خود را حفظ کنند و آرامش و آسایش جسم و روان ساکنان خود را هم به همراه داشته باشند.

وی با اشاره حساسیت بالایی که در استان کردستان نسبت به موضوع ایمنی وجود دارد گفت: خوشبختانه بر اساس ارزیابی دفتر مقررات ملی ساختمان، کردستان از جمله استان هایی است نسبت به موضوع ایمنی حساسیت ویژه ای دارد. دراستان سازمان نظام مهندسی پای کار است و به واسطه برگزاری جلسات مشترک و منظم با اداره راه و شهرسازی و مجموعه شهرداری ها این مقوله را به سمت وسوی مثبتی هدایت می کنند.

ملکی ادامه داد: هرچند که اقدامات انجام شده هنوز در حد انتظار و ایده آل ما نیست، اما ایمنی ساخت و سازهای استان روبه رشد بوده است و در تمام سمینارها، همایش ها و جلساتی که با سازمان نظام مهندسی داریم، تاکید ما بر این بوده که مهندسان واقعا به موضوع ایمنی اهمیت قائل شوند و براساس وظایف مندرج در مباحث مقررات ملی ساختمان، این ضوابط و قوانین را در تمامی ساخت و سازها لحاظ کنند.

مشکلات اقتصادی، بزرگترین مانع ساخت و ساز ایمن

این مسئول سازمانی در ادامه سخنان خود با اشاره به مشکلات ساخت و ساز ایمن و اصولی گفت: هم اکنون بیشترین بحث در حوزه رعایت ایمنی، ارتباط مستقیم آن با مباحث اقتصادی است. یعنی بالا بودن هزینه اجرای ساختمان و رکود مسکن و نبود رونق در بازار مسکن موجب سرمایه گذاری کمتر در بخش ساختمان سازی شده است.

وی یادآور شد: درواقع سازندگان تمایل دارند که ساختمان خود را با قیمت تمام شده کمتر به پایان برسانند و همین موضوع تاثیر منفی خود را در زمینه رعایت ایمنی در ساخت وسازهای سطح کشور بر جای می گذارد و خود را نشان می دهد. لذا یکی از این عوامل بالابودن هزینه های ساخت و تلاش انبوه سازان برای کاهش این هزینه ها است.

ملکی همچنین با انتقاد از نبود نظارت جدی بر ساختمان ها از سوی مجموعه شهرداری و نظام مهندسی، به عنوان دو نهادی که بحث نظارت را درکل کشور پیگیری می کنند ادامه داد: می توان گفت تعاملی که این دو مجموعه نظارتی باید با هم داشته باشند، کم است و در این بین افرادی که به موضوع ایمنی اهمیت نمی دهند؛ با سوء استفاده از این فرصت، ایمنی را در حاشیه کار خود قرار می دهند.

وی با بیان اینکه افراد سودجود در این بخش فقط به دنبال آن هستند که ساخت واحدهای مسکونی خود را به هر قیمت که شده به مرحله نازک کاری برسانند و بتوانند به متقاضیان عرضه کنند گفت: این سازندگان بیشتر از آنکه به فکر ایمنی باشند، به فکر اتمام و فروش سریع آنها هستند.

ملکی راهکار حل این موضوعات را فرهنگ سازی دانست و تاکید کرد: باید مشتریان را به حقوق خود آگاه کنیم. چون یکی از مسائل مهم، اشراف افراد به حقوق شهروندی آنها است. همچنین ضابطه مند کردن ساخت وسازها و اجرای قانون مجریان ذی صلاح پیگیری جدی می خواهد تا اگر کسی وارد صنعت ساخت و ساز شد، تخصص این کار را داشته باشد.

وی با بیان اینکه حالت رقابت باید در ساخت وساز باکیفیت و ایمن ایجاد شود اضافه کرد: همچنین خریدار باید اطلاعاتی درباره میزان ایمنی و نوع سازه و کیفیت ملک مورد نظر خود داشته باشد.

مجری ذی‌صلاح در استان‌ها جا نیفتاده است

این مسئول با انتقاد از اینکه مجری ذی صلاح کمتر در استان ها جا افتاده و چندان به آن اهمیتی نمی دهند گفت: درواقع یک الزام قوی پشت مجری ذی صلاح وجود ندارد و بعضا این تعامل بین دستگاه های نظارتی، اداره ثبت اسناد و بانک که همه باید در این بخش دخیل باشند، وجود ندارد و به ویژه این ضعف تعامل در بین اداره راه و شهرسازی با سایر دستگاه های دخیلی به خصوص اداره ثبت کمتر قابل مشاهده است و این چالش موجب ضعف شدید در بحث اجرای مجریان ذی صلاح شده است.

وی همچنین در خصوص اهمیت به الزامات زیست محیطی عنوان کرد: هرچند توجه به ضوابط و الزامات زیست محیطی ضروری است اما به لحاظ اینکه این موضوع از دید مشتریان، انبوه سازان و سازندگان مسکن، مبحث جدیدی است باید بیشتر در این زمینه آگاه سازی و اطلاع رسانی انجام شود.

ملکی در این راستا تشریح کرد: درواقع سازندگان و مردم به عنوان یک موضوع جدید به مباحث زیست محیطی نگاه می­کنند و برای افزایش آگاهی در این حوزه، سازمان نظام مهندسی می تواند با برگزاری کلاس های آموزشی برای مهندسان که هم در مرحله طراحی و هم در مرحله نظارت بر ساخت وسازها نظارت می کنند، بیشتر این موضوعات را ترویج کند و این مهم یکی از وظایف عمده سازمان نظام مهندسی است.