با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.
■ نام مقاله: مکان‌یابی شهرهای جی و یهودیه در رستاق جی اصفهان و جابه‌جایی مرکز قدرت تا برآمدن سلجوقیان ■ پدیدآورنده: علی شجاعی اصفهانی ■ انتشاریافته در: نشریه‌ی «پژوهش‌های ایران‌شناسی» (دوره‌ی ۴، شماره‌ی ۱، تابستان و پاییز ۱۳۹۳) ■ شمار صفحه‌ها: ۲۰ ■ فرمت: PDF ■ اندازه‌ی فایل: ۷۴۳ کیلوبایت ■ چکیده : شهر جی از دوران پیش از اسلام و شهر یهودیه در دوران اسلامی در دشتی قرار گرفته‌اند که از سه سو در میان بلندی‌ها محصور شده‌اند. عمده‌ی این پهنه در نوشته‌های جغرافیایی دوران اسلامی به نام رستاق جی، مهم‌ترین رستاق خوره‌ی اصفهان، معروف بوده است. وجود رودخانه‌ی زاینده‌رود، که از میان رستاق میگذرد، و موقعیت کوه‌ها، که روی همه‌ی آن‌ها و برخی کوه‌های مجاورشان شواهدی از دژها و استحکامات دیده می‌شود، در کنار قرار گرفتن رستاق جی در مرکز ایران، باعث شده تا شهر جی از پیش از اسلام تا سده‌ی چهارم ﻫ.ق. مرکز خوره‌ی اصفهان و از مهم‌ترین شهرهای ایرانِ ساسانی و جهان اسلام به‌شمار رود. در سده‌ی چهارم ﻫ.ق. با حضور آل‌بویه و تصمیم آن‌ها برای انتقال مرکز قدرت از جی به یهودیه و در پی آن، احداث دروازهها و سپس دیوار شهر یهودیه، از اهمیت جی کاسته و در عوض شهر یهودیه تبدیل به مرکز خوره‌ی اصفهان و یکی از مهم‌ترین شهرهای جهان اسلام و از مراکز اصلی ایالت جبال گردید. با این روند، افول شهر جی در برابر رشد شهر یهودیه ارتباط مستقیمی با روی کار آمدن حکومت آل‌بویه و تصمیمات آن‌ها برای جابه‌جایی مرکز قدرت از جی به یهودیه داشته است. امروزه با توجه به ویرانیِ کامل دیوارهای هر دو شهر، آکاهی‌های در دست از موقعیت آن‌ها محدود به نوشته‌های متن‌های تاریخی و جغرافیایی، اندک شواهد برجا‌مانده از دیوار شهر یهودیه تا چند دهه‌ی پیش و بخش‌هایی از خندق آن تا به امروز و همچنین حفاری انجام‌گرفته در تپه‌ی جی است. با این همه، گویا با کمک متن‌های جغرافیایی و تاریخی، نشانه‌های باستان‌شناسانه، نقشه‌های قدیمی و تصویرهای ماهواره‌ایِ کرونا بتوان دیوار شهر جی و شهر یهودیه را در رستاق جی مشخص و آن‌ها را روی نقشه‌ی کنونی شهر نمایان ساخت. ■ کلیدواژه‌ها : جغرافیای تاریخی، باستان‌شناسی، خوره‌ی اصفهان، جی، یهودیه، آل‌بویه.
|
