■ عنوان مقاله: ارزیابی مخاطرات طبیعی ناشی از فرآیندهای دامنه‌ای در سکونتگاه‌های روستای حوضه‌ی آبریز ایلگینه‌چای با استفاده از عملگرهای فازی و GIS
■ نویسنده: اسدالله حجازی ■ انتشاریافته در: فصلنامه‌ی «مسکن و محیط روستا»، دوره‌ی ۳۵، شماره‌ی ۱۵۳، (۳ ـ ۱۳۹۵). ■ چکیده : زمینلغزشها به‌عنوان برجسته‌ترین مخاطرات طبیعی محصولی از ژئومورفیک محل، شرایط زمین‌شناسی و هیدرولوژیکی، تغییر و تبدیل موارد ذکر شده توسط فرایندهای ژئودینامیکی، حیات گیاهی، کاربری اراضی و فعالیت‌های انسانی، نوسانات و شدت بارش و زلزله می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی حساسیت اراضی حوضه آبریز ایلگینه چای در وقوع زمین‌لغزش با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و عملگرهای فازی می‌باشد. این حوضه یکی از زیرحوضه‌های رود ارس به وسعت ۴۰۶۸۳ هکتار با موقعیت جغرافیایی ۲۱/۱۳ ۵۸ ۳۸ تا ۴۵/۲۲ ۳۹ ۳۸ درجه عرض شمالی و ۳۵ ۵۱ ۴۵ –۵۲ ۳۶ ۴۶ درجه طول شرقی می‌باشد. معیارهایی که جهت تحلیل حساسیت زمینلغزشها در حوضه مورد بررسی انتخاب گردید شامل ۵ پارامتر (شیب، جهت، سنگ‌شناسی، گسل، کاربری اراضی) است که از نقشه‌های پایه و مطالعات میدانی و تصویر ماهواره‌ای اسپات استخراج و با استفاده از عملگرهای فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تحلیل اولیه نسبت به متغیرهای موجود و پراکنش زمینلغزشها مورد بررسی قرار گرفت. طبقه‌بندی متغیرها با توجه به روند تغییرات هیستوگرام منحنی و طبقه‌بندیهای موجود انجام و وزن‌دهی طبقات متغیرها، براساس درصد زمین‌لغزش رخ داده در هر طبقه بین ۰ و ۱ تعیین گردید. سپس نقشه‌های ایجادشده تحت GIS در قالب عملگرهای فازی با یکدیگر تلفیق و طبقه‌بندی گردیدند. مقایسه نتایج به‌دست‌آمده از مدل با زمین‌لغزش صورت گرفته در محدوده مورد مطالعه نشان میدهد که گامای ۸/۰ بیشترین قابلیت را برای پهنه‌بندی داراست. در نهایت صحت نقشه‌های حاصل با استفاده از نمایه جمع کیفی (QS) مورد ارزیابی قرار گرفت و نقشه نهایی پهنه‌بندی استطاعات زمین‌لغزش با استفاده از عملگر فازی گامای ۸/۰ که به‌عنوان مناسب‌ترین عملگر در تعیین توانمندی زمین‌لغزش در حوضه تحت مطالعه می‌باشد استفاده گردید و نقشه مذکور در ۵ طبقه از بسیار پایین تا بسیار بالا طبقه‌بندی شد. ■ کلیدواژه‌ها : حوضه‌ی ایلگینه‌چای، عملگرهای فازی، سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی، گامای ۸/۰.
|
