■ نام مقاله: بررسی نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها : یک رویکرد انتقادی ■ پدیدآورندگان: محمدرضا زارع بنادکوکی، محمدعلی وحدت‌زاد، محمد صالح‌اولیا، محمدمهدی لطفی ■ انتشاریافته در: فصل‌نامه‌ی «آموزش مهندسی ایران» (شماره‌ی ۶۵، بهار ۱۳۹۴) ■ شمار صفحه‌ها: ۳۷ ■ فرمت: PDF ■ اندازه‌ی فایل: ۴۱۰ کیلوبایت ■ چکیده : امروزه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در توسعه‌ی کشورها نقشی بنیادین دارند. به دلایل پرشمار، همچون درخواستِ گسترده برای تحصیلات تکمیلی، سامانه‌های آموزشی نوین، بین‌المللی شدنِ صنعت آموزشِ عالی و ایجاد دانشگاه‌های کارآفرین و نوآور، رقابت بسیار نزدیکی در این صنعت پدید آمده است؛ به گونه‌ای که این رقابت به بهبود کیفیت آموزشی، ارتقای کارکرد دانشگاه‌ها، توسعه‌ی دانش‌بنیاد، دست‌یابی به منابع بیشتر و جذب سرمایه‌های فکریِ به‌تر انجامیده است. یکی از روش‌های تعیین جایگاه دانشگاه‌ها، نظام‌های رتبه‌بندی است که در طول زمان تغییرات بسیاری را به خود دیده‌اند. در این نوشتار، نخست چه‌گونگی شکل‌گیری و ویژگی‌های نظام‌های معتبر رتبه‌بندی مطالعه و بررسی شده است. سپس، با توجه به برتری‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، با رویکردی انتقادی به بررسی چالش‌های ریشه‌ای و بنیادینِ پیش‌رو در نظام‌های رتبه‌بندی، و شاخص‌ها و روش‌های اندازه‌گیریِ دادهها پرداخته شده است. یافته‌های بررسی نشان می‌دهند که نظام‌های رتبه‌بندی موجود جامع نبوده و عمدتاً با مشکلاتی در زمینه‌های سنجش کیفیت، نمایش رشد یا افول، وزن‌دهی معیارها، اثر متئو، اعتبارسنجی، جامعیت، وضوح، تحرک و بالندگی، تعمیم‌پذیری و محدودیت زبان روبه‌رو هستند. سرانجام، با توجه به این که هر سال دانشگاه‌های ایران توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام رتبه‌بندی می‌شوند، معیارهای این نظام نیز مطالعه شده و پیشنهادهایی برای رفع کاستی‌ها ارائه شده است. ■ کلیدواژه‌ها : آموزش مهندسی، آموزش عالی، رتبه‌بندی دانشگاه‌ها، رویکرد انتقادی، شاخص، کارکرد.
|
