عنوان مقاله: بررسی ریشههای ایرانی معماری آرامگاهی هند در دوره‌ی سلاطین دهلی
نمونه‌ی موردی: مقبره‌ی صوفی رکنی عالم نویسندگان: سهیل نظری، حسن بلخاری قهی چکیده : براساس نظر بسیاری از محققان، مقبرۀ رکنی عالم که در دورۀ سلاطین تغلقی بنا شده است، پایه‌گذار سنت مقبره‌سازی هند محسوب می‌شود، سنتی که بعدها با ساختن مقبرۀ تاج‌محل به اوج شکوفایی خود می‌رسد. در باب نفوذ روح معماری ایرانی در بناهای هندی به‌خصوص تاج‌محل بحث‌های بسیاری شده است، اما آنچه نیاز به تحقیق و بررسی بیشتر دارد، ریشههای تأثیرگذاری معماری آرامگاهی ایران بر مقابر متقدم هندی است، چراکه معماری مقبره‌های متقدم هندی الگویی برای سنت معماری تدفینی هند در دوره‌های بعدی است. مقبرۀ صوفی رکن عالم در مولتان از نخستین مقابر هندی است که در دورۀ سلطنت تغلقی‌های هند بنا شد و حائز بسیاری ویژگی‌های معماری ایرانی بوده و هدف این مقاله جست‌وجوی زمینه‌های تأثیرپذیری مقبرۀ رکنی عالم از معماری آرامگاه‌های ایران است. با توجه به یافته‌های این پژوهش می‌توان زمینه‌های تأثیرپذیری این بنا را در این چهار مورد خلاصه کرد: ۱. هندسۀ پلان ۲. کابرد نیم‌ستون‌ها و گنبدهای کوچک نمادین احاطه‌کنندۀ گنبد ۳. نحوۀ حل مسئلۀ انتقالی از هشت‌ضلعی به دایرۀ گنبد ۴. مصالح و نقوش هندسی. همچنین می‌توان مصادیق تأثیرگذار بر این مقبره را سه بنای مقبرۀ امیران سامانی، مقبره‌های خرقان و آرامگاه سلطانیه در نظر گرفت. این تحقیق به‌لحاظ محتوا با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و در مرحلۀ مطالعۀ تطبیقی با دیگر نمونه‌ها از روش بررسی قیاسی نیز بهره برده است. کلیدواژه‌ها : معماری اسلامی هند، معماری اسلامی ایران، معماری تدفینی، مقبرۀ صوفی رکنی عالم.
|
