■ عنوان مقاله: تجلی قداست آب در آرامگاه سعدی شیراز
■ نویسندگان: شهره جوادی، ندا عرب سلغار ■ انتشاریافته در: فصلنامه‌ی علمی پژوهشی «باغ نظر»، دوره‌ی ۱۰، شماره‌ی ۲۶، پاییز ۱۳۹۲. ■ چکیده : مکان‌های مقدسی که در سرزمین ایران وجود دارند، روزگاری در کنار کوه، چشمه و یا درخت مقدس شکل گرفته‌اند که یادگاری از باورهای کهن ایرانیان مبتنی بر طبیعت‌گرایی بوده و ریشه در اعتقاد به ایزدان مهر و اَناهیتا دارد. بعضی از این مکان‌ها، پس از روی‌آوردن ایرانیان به اسلام، تغییر کاربری داده و به امامزاده‌ها و مقابر بزرگان دین و عرفان تبدیل شده‌اند. اما این مکان‌ها همچنان با خود نشانه‌هایی از عناصر مقدس دین باستان را دارند. از جمله بناهایی که در آن نشانه‌ای از قداست عنصر آب دیده می‌شود، آرامگاه سعدی در شیراز است که حوض ماهی موجود در آن، مکان تجلی آب و اعتقاد به این عنصر طبیعی است. از دیر‌باز داستان‌ها و روایت‌هایی از اهمیت این حوض نقل شده و همچنین آداب و مناسکی نیز در ارتباط با آن وجود داشته است که بعدها به شیخ سعدی و قداست تربت او منسوب شده است. از این رو، نگارندگان با توصیف و تحلیل وقایع تاریخی در باب این موضوع، به ارتباط معناداری بین وجود خرابه‌های قلعة قدیمی "پهندژ" در نزدیکی آرامگاه و ریشه‌های تاریخی آداب و رسوم کهن و مناسکی که تاکنون تداوم داشته قایل هستند. به زعم نگارندگان ریشه این ارتباط، به قداست آب در دین‌های کهن باز می‌گردد. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی‌ـ تحلیلی برمبنای اسناد کتابخانه‌ای و پژوهش‌های میدانی است. ■ کلیدواژه‌ها : آب، نیایش، قنات پهندژ، حوض ماهی آرامگاه سعدی، قلعه‌ی پهندژ.
|
