بررسی آماری ۴ دوره انتخابات شورای شهر تهران
■ سهم زنان از انتخابات شوراهای شهر ■ عملکرد شورای چهارم شهر تهران از زبان اعضا با وقوع انقلاب اسلامی، شوراهای محلی از همان ابتدا مورد توجه قرار گرفتند و در سال ۱۳۵۸ برای برگزاری انتخابات شوراهای شهر و روستا مصوبه‌هایی تصویب شد. در قانون اساسی (در اصل ۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۱۳۵۸ به لزوم وجود شوراهای اسلامی شهر و روستا اشاره شده است) نیز نسبت به برگزاری این انتخابات تصریح شد. پس از حدود ۲۰ سال با روی کار آمدن دولت هفتم، اجرای انتخابات شوراها در سال ۱۳۷۷ محقق شد و در ۱۷ اسفند این سال، رأی‌دهندگان برای انتخاب بیش از ۲۰۰ هزار کرسی در نخستین انتخابات شوراها رأی دادند. به گزارش مجله «ساختمان» نخستین رأی‌گیری برای تولد شوراهای شهر و روستا هفتم اسفندماه سال ۷۷ برگزار شد در این رأی‌گیری از ۱ میلیون و ۴۸۰ هزار و ۲۷۵ رأی مأخوذه، ۱ میلیون و ۴۰۳ هزار و ۳۸۹ رأی صحیح اعلام شد که در نتیجه نامزدها به شورای اول شهر تهران راه یافتند. دومین دوره انتخابات در ۱۳۸۱ و سومین دوره، هم‌زمان با انتخابات مجلس خبرگان رهبری در سال ۱۳۸۵ برگزار شد. انتخابات دوره چهارم باید در سال ۱۳۸۹ برگزار می‌شد اما در تیرماه همین سال، دوره هشتم مجلس شورای اسلامی با مصوبه‌ای طول دوره را ۲٫۵ سال دیگر افزایش داد تا انتخابات دوره چهارم هم‌زمان با انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ برگزار شود. آغاز به کار نخستین انتخابات شورا با ریاست عبدالله نوری انتخابات اولین دوره شوراهای شهر و روستا در سراسر کشور، در روز ۷ اسفند ۱۳۷۷ برگزار و حدود ۱۸۵ هزار نفر اعضای اصلی و علی‌البدل در سراسر کشور توسط مردم برگزیده شدند و بالاخره در روز نهم اردیبهشت ۱۳۷۸ شوراهای شهر و روستا به‌طور رسمی دوره چهارساله مسئولیت خویش را برای تحقق بخشی از حاکمیت مردم که عملی شدن آن در گرو فعالیت این نهاد است آغاز کردند. مجموع مشارکت در کل کشور برابر ۲۴ میلیون نفر بوده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در تهران یک‌میلیون و ۴۰۳ هزار و ۳۸۹ رأی صحیح اعلام شد. عبدالله نوری، محمد غرضی و جمیله کدیور جهت کاندیداتوری وزارت و نیز دوره ششم انتخابات مجلس شورای اسلامی از عضویت شورا کناره گیری کردند و سه نفر از اعضای علی‌البدل جایگزین آنها شدند. مهدی چمران پیشتاز انتخابات دوره دوم انتخابات دومین دوره شوراهای شهر و روستا در سراسر کشور، طبق موعد مقرر در روز ۹ اسفند ۱۳۸۱ برگزار شد. مشارکت در این دوره انتخابات پایین بود، به‌گونه‌ای که در تهران 562 هزار و 522 نفر در انتخابات شورای شهر تهران شرکت کردند که کمی بیش از یک‌سوم مشارکت در دوره قبل بود. از این تعداد 526 هزار و 972 رأی، صحیح اعلام شد. مهدی چمران در سه دوره از این انتخابات بیشترین رأی تهرانی‌ها را کسب کرده است. بعد وی می‌توان به علیرضا دبیر، احمد مسجد جامعی و مرتضی طلایی به‌عنوان پر رأی‌ترین شورایی‌ها اشاره کرد. هرچند شوراهای شهر قاعدتاً نباید کارکرد سیاسی داشته باشند و بیشتر نهادی اجتماعی-فرهنگی هستند، اما حداقل در تهران از نظر سیاسی مورد توجه قرار می‌گیرد. این توجه در شورای اول تا حدی بود که عمده اعضا از چهره‌های سیاسی شناخته‌شده بودند. البته امیر عابدینی به یمن مدیرعاملی باشگاه پرسپولیس وارد شورا شد تا شناخته شدن به‌عنوان یک مدیر صنعتی. اما سیاست‌زدگی شورای اول موجب شد در شورای دوم، چهره‌های کمتر شناخته‌شده سیاسی رأی بیاورند و حتی پای رسول خادم هم به شورا باز شد. در شورای سوم که حضور غیر سیاسیون بیشتر شد و علیرضا دبیر و هادی ساعی هم وارد گود شدند و رأی آوردند. منتخبان سومین دوره شورای شهر تهران سومین دوره انتخابات شورای شهر و روستا روز ۲۴ آذر ۸۵ برگزار شد. در این انتخابات یک‌میلیون و ۶۵۶ هزار و ۵۵۸ نفر در تهران شرکت کردند که تقریباً سه برابر مشارکت در دوره دوم بود. انتخابات سومین دوره شوراهای شهر و روستا در سراسر کشور، ۳ ماه زودتر از موعد همیشگی و هم‌زمان با انتخابات مجلس خبرگان رهبری برگزار شد. عمر قانونی هر دوره شوراها ۴ سال است. ولی در پی تصویب قانونی در مجلس مصوب شد که انتخابات خبرگان با مجلس و انتخابات شوراها با ریاست‌جمهوری ادغام شود انتخابات گذشته در سال ۱۳۸۵ برگزار شد و عمر شوراهای سوم ۷ سال به درازا کشید. چهارمین شورای شهر تهران چهارمین دوره انتخابات شورای شهر و روستا روز ۲۴ خردادماه برگزار شد. در این انتخابات از ۲ میلیون و ۷۸۶ هزار و ۳۵۷ رأی اخذ شده ۲ میلیون و ۲۴۲ هزار و ۶۶۲ رأی صحیح بود. حضور هنرمندان و ورزشکاران در این دوره چشمگیر بود. سهم زنان از انـتخابات شوراها؟ امـا در انـتخابات شوراها، سهم زنان از نمایندگی این نهاد اجرایی کشور چقدر بوده است؟ قبل از برگزاری انتخابات، در شرایطی کـه احـزاب و گروه‌های سیاسی هرکدام به ارائه فهرستی از کاندیداهای تحت حمایت خود پرداختند، زنان در جایگاه مطلوبی از نظر حامیان سیاسی و اجتماعی قرار دارند اما بعد از انتخابات ورق برگشت و اسامی پررنگی از این اعضا دیده نمی‌شود. بر اساس آمارها در انتخابات دوره نخست شورای شهر تنها ۳ زن یعنی فاطمه جلائی پور، صدیقه وسمقی و جمیله کدیور (که به منظور کاندیداتوری دوره ششم مجلس از عضویت شورا کناره‌گیری کرد) کرسی دار ۱۵ صندلی شورای شهر بودند. همچنین در دوره دوم نیز ۳ عضو شورای شهر یعنی نسرین سلطان خواه حقیقی روشاوند، منظر خیر حبیب‌اللهی و مهنوش معتمدی‌آذر توانسته‌اند در بین رجل سیاسی قد علم کرده و کرسی دار شورای شهر شوند.. در انـتخابات شورای شهر تهران در دوره سوم نیز از میان ۱۵ عضو اصـلی تـنها ۳ زن معصومه ابـتکار، پروین احمدی‌نژاد و مـعصومه آباد به ساختمان فـرهنگی هنری شهرداری تهران انتقال یافتند؛ یعنی یک‌پنجم یا تقریباً کمتر از ۲۰ درصد کرسی‌های نمایندگی. در دوره چهارم نیز تنها الهه راستگو، معصومه آباد و فاطمه دانشور از اعضای شورای شهر بودند. به گفته بسیاری از کارشناسان این تعداد اعضای زن در شورا که نماینده نیمی از جمعیت کشورمان هستند تاکنون نتوانسته‌اند برآیند و عملکرد مطلوبی در شورای شهر داشته باشند؛ زیرا اینان همراه با محدودیت دیدگاه و ارائه نظر مواجه بوده و هیچ‌گاه نتوانسته‌اند جایگاه مطلوبی همانند ریاست شورای شهر را داشته باشند. چهارمین شورای شهر تهران در سالی که گذشت شورای اسلامی شهر تهران در سالی که گذشت با اخبار مختلفی روبه‌رو بوده که از جمله آنها می‌توان به املاک نجومی، هزینه هزار و ۳۰۰ میلیارد تومانی برای افتتاح نمایشگاه شهر آفتاب، پلمپ ۱۵ کارگاه تولید کفش و کیف و سریال تخلفات ساختمانی «روشا» ادامه دارد، اشاره کرد.
|
