سایه نام مهندسی بر سازمان نظام مهندسی
در سال‌های اخیر نام «مهندسی» بر سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور سایه انداخته است، به صورتی که در بسیاری از مواقع، «سازمان» بودن آن فراموش شده است مدیریت یک سازمان، رتق و فتق امور، رسیدگی به مشکلات، کسب رضایت افراد درگیر با سازمان، ارتباط با جامعه و مدیریت هزینه‌ها و درآمدها از جمله مسائلی است که در هر سازمانی باید مورد توجه قرار بگیرد که همه این موارد در حوزه علوم انسانی قرار می‌گیرد و نیاز به متخصصین این حوزه دارد. متاسفانه در سال‌های اخیر، تحت تاثیر نام مهندسی، این گونه مسائل فراموش شده است و به همین دلیل سازمان نظام مهندسی از این بابت آسیب‌های فراوانی دیده است. به گزارش «صما» وفق نظر کارشناسان حوزه مدیریت هر سازمانی همانند یک موجود زنده است که به‌طبع گرفتار بیماری هم می‌شود که در واقع انگیزه نداشتن و درست کار نکردن در سازمان یک نوع بیماری و مشکل محسوب می‌شود. مدعیان جامعه‌شناسی، بهره‌گیری از علومی مانند جامعه‌شناسی سازمان، روانشناسی اجتماعی و حضور کارشناسان علوم انسانی همچون رفتار سازمانی و یا فرهنگ سازمانی را از جمله موارد تاثیرگذار در موضوع مذکور می‌دانند. بسیاری معضلات نیاز به آسیب‌شناسی رفتاری دارد و با قوانین و فاکتورهای مهندسی نمی‌توان این معضل را برطرف نمود. لذا شاید نیاز باشد که سازمان نظام مهندسی در روش‌های مدیریتی خود دست به اصلاحاتی بزند. جان کلام اینکه مدیران وزارت راه و شهرسازی به منظور توسعه حرفه مهندسی علاوه بر کارشناسان حوزه ساختمان نیازمند کارشناسان علوم انسانی و اخلاقی هستند، چرا که با عدم استفاده از علوم انسانی و در شرایطی که فضایل اخلاقی روز به روز کمرنگ‌تر می‌شود، وضعیت ما هم بدتر خواهد شد. حرفه، وجدانی که در ضمیر فرد لحاظ می‌شود مشاور ترکان در برنامه‌ریزی توسعه و تقویت فرهنگ و ارزش‌های اسلامی در معماری و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار «صما» ضمن تایید اینکه علوم رفتاری در سطح جامعه خیلی کمرنگ دیده شده، گفت: در علوم انسانی و علوم رفتاری در حوزه معماری رابطه انسان با انسان و رابطه انسان با محیط مدنظر است؛ به این معنا که شناخت انسان از محیط اطرافش چگونه است و تاثیر انسان و محیط بر روی همدیگر به چه شکلی خواهد بود. محمدحسین آیت‌الهی رابطه انسان با انسان را موضوع علوم رفتاری در سازمان نظام مهندسی عنوان کرد و اظهار داشت: متاسفانه در سطح جامعه در مورد رفتار انسان با انسان مشکلات عدیده‌ای وجود دارد؛ در حال حاضر مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، روانی و... در سطح جامعه و نادیده گرفتن مسائل زیست‌محیطی معضلات عدیده‌ای را در زمینه علوم رفتاری بوجود آورده است. در نتیجه انسان‌هایی که در حال حاضر در سازمان‌های نظام مهندسی و دیگر ارگان‌ها وجود دارند می‌توانند بر محیط پیرامون خود تاثیر زیادی داشته باشند. این کارشناس حوزه معماری با اعتقاد به اینکه مشکلات رفتاری موجود در سطح جامعه می‌تواند در درون سازمان‌ها و از جمله سازمان نظام مهندسی رسوخ پیدا کند، اذعان داشت: نحوه روابط کارمندی یعنی هیئت مدیره با پرسنل درونی خودش، هیئت مدیره با خودش و هر فردی با خودش می‌تواند گرفتار معضلات جدی شود، که در مرحله اول برمی‌گردد به همان وجدان حرفه‌ای یا انسانیت فرد و تشخیص ارزش‌هایی که باید لحاظ شود. مشاور ترکان در برنامه‌ریزی توسعه و تقویت فرهنگ و ارزش‌های اسلامی در معماری و شهرسازی، در ادامه افزود: در ابتدا باید دید که کار انجام شده از نظر افراد شغل است یا اینکه حرفه تلقی می‌شود. در واقع حرفه وجدانی است که در ضمیر فرد لحاظ می‌شود و مباحث اعتباری در این بخش مد نظر خواهد بود. آیت‌الهی با اشاره به اینکه برای نهادینه شدن اخلاق، باید ابتدا علوم رفتاری، روانشناس‌ها و جامعه‌شناس‌ها کل جامعه را مدیریت کنند، گفت: قدر مسلم تاثیر موجود در خانواده، در محیط کار هم وجود خواهد داشت و تاثیری که در محیط آموزش دیده می‌شود در محیط کار حضور می‌یابد، لذا مباحث رفتاری باید از خانواده‌ها و مقاطع تحصیلی شروع شود. این کارشناس حوزه معماری درپاسخ «صما» مبنی بر اینکه هیئت مدیره جدید اجرای علوم رفتاری را در راس کارهای سازمانی قرار دهند، تاکید کرد: در حال حاضر اصل قانون نقش واقعی خود را در این سازمان اجرا نکرده است. حال به فرض اینکه تشکیلاتی به علوم رفتاری بپردازد بعید است که از این زاویه بتوان بهره مناسب را برد. به گفته مشاور ترکان در برنامه‌ریزی توسعه و تقویت فرهنگ و ارزش‌های اسلامی در معماری و شهرسازی، این تغییرات باید در درون افراد اتفاق بیفتد و تمامی این موضوعات ریشه در سلامت جامعه و سلامت روانی کلی داشته که متاسفانه در این زمینه هم مشکلات جدی وجود دارد. در حالی که بسیاری از افراد به دنبال منفعت‌طلبی و مادی‌گرایی، هستند و به نوعی این موضوع در سطح جامعه تا حدودی نهادینه شده که غیر از این راه دیگری وجود ندارد و کسانی که این کارها را انجام ندهند در اقلیت قرار دارند. آیت‌الهی همچنین یادآور شد: هم‌اکنون هم در بسیاری از استان‌ها این مسئله وجود دارد و به نظر می‌رسد که دوستان علوم انسانی باید از دوران نوجوانی و جوانی، آموزش مدارس و دانشگاه‌ها وارد شوند تا این اخلاق نهادینه شود. این وجدان و تعهد باید در فرد فرد جامعه رعایت شود و تعهد حرفه‌ای تحت تاثیر هیچ چیزی قرار نگیرد و به عبارتی تعهد حرفه‌ای جزو وظایف افراد محسوب شود. موضوعات فردی در نظامات مهندسی جدی گرفته شود در همین رابطه مدیر مرکز رشد علوم انسانی پارک علم و فناوری یزد، با تاکید براینکه در حال حاضر از علوم انسانی به عنوان یک کلیت واحد تعریف می‌شود در حالی که طیف وسیعی از معارف بشری از جمله بحث‌های مدیریتی و طراحی سیستم تا علوم اخلاقی، عقلی، ادبیات، تاریخ، فلسفه، روانشناسی و... را شامل می‌شود، گفت: از همه موارد مذکور با عنوان علوم انسانی یاد می‌شود؛ اما اینکه در جایی همانند سازمان نظام مهندسی به کدام یک از موارد یاد شده نیاز است و دقیقا این موضوعات چه کارکردی برای سازمان نظام مهندسی ساختمان دارند، خود نیازمند بحث و بررسی بیشتر است. علی‌اکبر قیومی، سازمان نظام مهندسی ساختمان را دارای ساختاری با تخصص واحد و تفکر صنفی دانست و اذعان داشت: مدیریت یا مهندسی سیستم که به معنای مدیریت و طراحی سیستم است از جمله مواردی محسوب می‌شود که سازمان نظام مهندسی را نیازمند علوم انسانی می‌کند. به گفته مدیر مرکز رشد علوم انسانی پارک علم و فناوری، درواقع مدیریت مهندسی سیستم بحث پیشرفته‌ای است که برخی مواقع به هنگام اجرای پروژه‌های عمرانی و در کنار متخصصان عمران از کارشناسان مدیریت پروژه نیز استفاده می‌شود. قیومی با اشاره به اینکه حوزه دوم نیاز به علوم انسانی در سازمان‌های مختلف، مربوط به افراد سازمان به عنوان اجزای اصلی سیستم می‌شود، اظهار داشت: جدای از مباحث تخصصی مهندسی، موضوعات فردی در سازمان‌ها باید مورد توجه جدی قرار بگیرد. گفتنی است که این مباحث در قالب موضوعات روانشناسی و زیباشناسی خود را نشان می‌دهد؛ به این معنا که برخی از خدمات ارائه شده به اعضای سازمان خدمات روانشناسی، زیباشناسی و هنر خواهد بود. این کارشناس حوزه علوم انسانی بر این اعتقاد است که هیچ فردی را نمی‌توان جدای از افکار و عقایدش در نظر گرفت که در نتیجه به طرح موضوعاتی همچون تاریخ، کلام و فلسفه نوین و... هم در سازمان‌ها نیاز است. قیومی در بخش دیگر از سخنان خود یادآورشد: برای افزایش بهره‌وری سازمان‌های مختلف و از جمله سازمان نظام مهندسی ساختمان، توجه به علوم رفتاری امری غیرقابل انکار است. جالب اینکه عدم بهره‌وری در تمامی صنایع و کلیه بخش‌های کشور از اساسی‌ترین مشکلات امروز محسوب می‌شود. شایان ذکر است که استفاده از مشاوران روانی و اجتماعی در سیستم‌های مختلف نباید شکل نمایشی و سوری داشته باشد؛ چرا که در این صورت بهره‌وری افزایش نمی‌یابد، ضمن آنکه با حضور مشاوران تاثیرگذار سیستم با هزینه کمتری مدیریت می‌شود. مدیر مرکز رشد علوم انسانی پارک علم و فناوری، روابط عمومی و علوم ارتباطات را از جمله مباحث حائز اهمیت در علوم انسانی معرفی کرد و گفت: متاسفانه نقش اصلی روابط عمومی در سازمان‌ها درست تعریف نشده و این واحد بیشتر کار تبلیغات سازمان را انجام می‌دهد؛ در حالی که روابط عمومی باید ارتباط دوسویه سازمان را با بیرون تنظیم کند و به عبارتی بازخورد عملکرد سازمان را به داخل مجموعه انعکاس دهد که این امر خود منجر به تغییر شیوه‌های مدیریت سازمان و بهبود آن می‌شود. لذا روابط عمومی اگر جدی دیده شود می‌تواند بهره‌وری کار را افزایش دهد. در نهایت اینکه برای ایجاد بهره‌وری در یک سیستم باید در طراحی مدیریت از علوم انسانی کمک گرفته شود. وی ضمن بیان اینکه ایجاد حس نشاط، رضایت، امید و انگیزه در سازمان امری غیرقابل انکار است، تصریح کرد: افراد موتور هر سیستم و موتور یک انسان هم بحث امید و انگیزه است؛ بنابراین با پیگیری این موضوع می‌توان به رشد فرد فرد اعضای سیستم کمک کرد. همچنین تقویت حس تعلق به سازمان از دیگر موارد مهم بوده که با ارائه خدمات مناسب به اعضا این مهم تحقق خواهد یافت. گفتنی است که اعضای سازمان باید به این امور واقف باشند که پیشرفت آنها مساوی با پیشرفت مجموعه و بالعکس خواهد بود. قیومی در پایان خاطر نشان ساخت: مناسب است که نامزدهای انتخاباتی هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان به این مهم توجه ویژه داشته باشند وتوجه به علوم انسانی را به عنوان یکی از برنامه‌های خود در نظر بگیرند و با یک بازطراحی و مهندسی دوباره، علوم انسانی را در سیستم نظام مهندسی جاری سازند تا به مرور این مهم به عنوان یک اصل عمومی در نظامات مهندسی مطرح شود.
|
