ناکارآمدی بیمه تضمین کیفیت در آشفته بازار ساختمان
بیمه تضمین کیفیت ساختمان، بیمه ای است که نقص در سازه های اصلی ساختمان ناشی از طراحی نادرست، ساخت معیوب، به کارگیری مواد یا مصالح معیوب که در طی اعتبار بیمه‌نامه به بیمه‌گر اعلام می شود و در زمان صدور گواهی پایان کار و گواهی تأیید بازرس فنی آشکار نشده است، را تحت پوشش قرارمی دهد. این بیمه نامه خسارت های مالی ناشی از عیوب اساسی و پنهان ساختمان را در مواردی از جمله ویرانی کل ساختمان یا خسارت وارده به ساختمان و متعلقات آن؛ هزینه‌هایی که به منظور جلوگیری از تخریب یا توسعه خسارت صورت می گیرد؛ هزینه‌های لازم برای پاکسازی محل و برداشت ضایعات و هزینه های حرفه‌ای را تامین می کند. اخیرا در پی مطرح شدن ضرورت ساخت ساختمان هایی باکیفیت، بیمه تضمین کیفیت ساختمان نیز پررنگتر جلوه می کند. به لحاظ اینکه به عنوان ناظر بر عملکرد مجریان و مهندسان و همچنین مصالح مورد استفاده در ساختمان ها نظارت می کنند و از این طریق کیفیت و دوام یک ساختمان را تضمین می کنند. هرچند یکی از اقدامات موثر در راستای ساخت و ساز کیفی در سطح دنیا، استفاده از بیمه های تضمین کیفیت ساختمان بوده است؛ اما بسیاری از فعالان ساختمانی معتقدند که در ایران این نوع شرکت های بیمه به ازای دریافت مبالغ مورد نظر، خسارت چندانی پرداخت نکرده اند و کسی از امکانات بیمه تضمین کیفیت استفاده نکرده است. چرا که حتی تاکنون آماری از میزان پرداخت خسارت توسط شرکت های بیمه تضمین کیفیت ارائه نشده است که مشخص شود در این حوزه چقدر خسارت پرداخت کرده اند. به گفته این افراد، ساز و کار تعریف شده برای شرکت های بیمه تضمین کیفیت چندان صحیح نیست و استفاده از این نوع بیمه، به جز افزایش قیمت تمام شده ساخت و تحمیل این هزینه به مصرف کنندگان، نتیجه دیگری به همراه ندارد. طبق شیوه مرسوم در دنیا جوابگویی این بیمه ها در گروی این است که نظارت و کنترل و خدمات مهندسی به طور مستقیم زیر پوشش آن برود. ولی بر اساس متون موجود در بیمه تضمین کیفیت کشور، به ازای خدماتی که این شرکت ها ارائه می دهند و رقمی که دریافت می کنند، اتفاق مثبت و خاصی در صنعت ساختمان نیفتاده و صرفا تحمیل یک هزینه اضافی به بهره بردار را در پی داشته است. درواقع هرچند شعار تضمین کیفیت و رعایت حقوق خریدار ظاهر فریبنده ای دارد، اما در عمل اتفاق خاصی به جز پرداخت هزینه اضافی از سوی مصرف کننده نمی افتد. از دیدگاه کارشناسان واقعیت حاکی از آن است که بیمه تضمین کیفیت زمانی می تواند موفق و موثر واقع شود که شرکت بیمه خود مسئولیت نظارت و کنترل بر نحوه ساخت و سازها را در طول پروسه ساخت و اجرای ساختمان ها را بر عهده داشته باشد و در زمان پایان کار نیز کیفیت آن را تضمین کند. طبق روال موجود در دنیا برای کارآمدی بیمه تضمین کیفیت، باید امر نظارت، کنترل و ارائه خدمات مهندسی زیر پوشش شرکت بیمه برود. اما این در شرایطی است که در ایران با جمع بندی هزینه هایی که صرف ساخت و سازها می شود، این نتیجه حاصل می شود که پرداخت مبالغی هم به ناظر، هم به مجری و هم به شرکت بیمه به جز افزایش هزینه ساخت که آن هم به مردم تحمیل می شود، ثمره ای به بار ندارد. بنابراین هرچند مقوله تضمین کیفیت ساختمان به خودی خود امر بسیار پراهمیتی است، اما اجرای بخشی و ناقص آن به شیوه کنونی از دید صاحبنظران پذیرفتنی نیست. به اذعان این گروه از کارشناسان، هزینه ساخت و ساز باید یکجا و توسط یک مرجع اخذ شود تا درنهایت پاسخگوی اصلی پروژه مشخص باشد. چرا که به واسطه این ضعف ها اکنون مشخص نیست در صورت بروز حادثه ای در ساختمان، پاسخگوی اصلی چه کسی (اعم از مجری، مالک یا ناظر) است. حتی در صورت بروز چنین حوادثی که غالبا هم هزینه های کلان به دنبال دارد، شرکت های بیمه تضمین کیفیت به دنبال راهی برای یافتن مقصر و شانه خالی کردن از زیر بار پرداخت خسارت می گردند. همان وضعیتی که متاسفانه هم اکنون در آشفته بازار صنعت ساختمان حاکم است. بنابراین شرکت های بیمه تضمین کیفیت باید زمانی پا به این وادی بگذارند که بتوانند به طور کامل نقش خود را به عنوان بیمه گذار ایفا کنند.
|
