ایمنی، مهمترین عنصر بلندمرتبه‌سازی، در حاشیه
■ نظام معیوب ساخت‌وساز و بهره‌برداری از ساختمان پنج روز از حادثه‌ی ریزش ساختمان «پلاسکو» می‌گذرد. آن بهت و شوکِ آغازینِ این حادثه‌ی تلخ در میان مردم و مسئولان از بین رفته و حقیقت آن است که با گذشت زمان، این اتفاق هم مانند حوادث تلخ دیگری که پیش از این رخ داده بود، کمرنگ‌تر می‌شود و زیانهای مالیِ آن هم در نهایت به‌نوعی جبران می‌شود؛ به جز تلفات جانی که دیگر هیچگاه جبران‌پذیر نیست و آتش‌نشانان و شهروندانی که جان خود را در این حادثه از دست دادند، دیگر به زندگی بازنمی‌گردند. شاید اگر هر کدام از شهروندان و مسئولان لحظه ای خود را جای این افراد و خانواده های داغدار آنها بگذارند، بهتر بتوانند به عمق فاجعه پی ببرند و همین موضوع بهانه ای شود تا حداقل از این پس، موضوع «ایمنی ساختمان ها» در نگاه تک تک آنها از جایگاه مهمتری برخوردار باشد. به طوری که بهانه ها و مسائلی از قبیل تحمیل هزینه به مالکان برای تامین ایمنی لازم و توقف موقت تعدادی از واحدهای تولیدی به دلیل ناامن بودن یک ساختمان تجاری، دست آویزی برای این موضوع نباشد که جان شهروندان بازیچه شود. اگرچه نهاد مسئول در این حادثه یعنی شهرداری با اشاره به اخطاریه های ارسال شده برای مالکان پلاسکو، سعی دارد تا خود را از قبول مسئولیت این حادثه کنار بکشد و اعتراض مالکان و کارگران واحدهای تولیدی فعال در این مجتمع تجاری به دلیل بیکارشدن را توجیهی برای انجام ندادن یک اقدام جدی در خصوص این ساختمان مثل پلمپ کردن آن عنوان می کند؛ اما از سوی دیگر برخی افراد هم به مسئله اخذ عوارض تجاری از سوی صنف فعال در این ساختمان توسط شهرداری اشاره می کنند و بر این باورند که شهرداری حداقل برای منافع خودش هم که شده، اقدام به پلمپ این ساختمان و ساختمان های مشابه نمی کرد و نمی کند. این در حالی است که به گفته صاحب نظران، دستگاه های مسئول و نهادهایی که طبق مقررات و آئین نامه ها مسئولیت کنترل و صدور گواهی های ساختمان را برعهده دارند باید، بدون اغماض و ملاحظات معمول، برای همه ساختمان ها به ویژه بناهای پرخطر کنترل های قانونی را اعمال و حتی با پلمپ و یا قطع خدمات عمومی به ساکنان اینگونه ساختمان ها اعم از تجاری، اداری و یا مسکونی، ایمنی را به شدت جدی بگیرند و با مالکان و بهره برداران متخلف برخورد کنند. بی‌خیالی، ناامنی به بار می‌آورد در هر حال حرف و حدیث های زیادی درباره فروریختن برج پلاسکو و دلایل و عوامل بروز این حادثه زده شده و رسانه های بسیاری از زوایای مختلف این اتفاق دلخراش را مورد بررسی قرار دادند و هر کدام نیز به دنبال مقصرهای زیادی گشتند و درنهایت بخش اعظم اتهامات و انتقادات شهرداری تهران را نشانه گرفت؛ اما آنچه مسلم است این اتفاق فقط در پی کم توجهی یک نهاد ذیربط به نام شهرداری رخ نداده است. به طوری که صرف نظر از تمام کاستی ها و ضعف ها در حین ساخت و ساز و دوره بهره برداری از سوی تمامی دست اندرکاران و عوامل دخیل، از سوی دیگر ساکنان، بهره برداران و مالکان هم علیرغم تذکرات و اخطارهای داده شده درخصوص ناامن بودن یک ملک از سوی نهاد ذیربط یعنی شهرداری، رعایت ایمنی را به عنوان یک مسئله اساسی در نظر نمی گیرند. آنها با تصور اینکه امکان وقوع اتفاقات تلخ مشابه برای آنها صفر است، در این زمینه سهل انگاری می کنند و نتیجه این بی خیالی آن می شود که علاوه بر نابودی سرمایه های خود، جان خود و دیگران را به بازی می گیرند و هزینه های زیادی را هم به کشور وارد می کنند. بر این اساس جای تاسف است که بگوییم علیرغم اینکه طی سال های گذشته به دلایلی از قبیل رشد جمعیت، کمبود زمین، سیاست گسترش عمودی شهرها، تراکم فروشی شهرداری ها جهت تامین درآمد، بلندمرتبه سازی در بخش تجاری و مسکونی رواج زیادی پیدا کرده، اما هنوز به مهمترین عنصر متراکم نشینی یعنی ایمنی اهمیت چندانی داده نمی شود. در واقع امروز آنچه که مورد غفلت و بی مهری قرار گرفته، اصل مهم و فراموش شده مدیریت و نگهداری ساختمان یا مبحث ٢٢ مقررات ملی ساختمان در صنعت ساختمان کشور است. در حالی که اگر امروز اجرای آن حتی در ساختمان های قدیمی که ضوابط به روز و مقررات ملی ساختمان در آنها رعایت نشده است، الزامی شود، این ساختمان ها می توانند به سطح قابل قبولی از نظر ایمنی برسند. بر این اساس ما کمبود قانون و ضوابط نداریم، اما مشخص نیست که این ضوابط تا کی قرار است فقط روی کاغذ نوشته شود. آیا وقت آن نرسیده که مجلس و قوه قضائیه با کمک دستگاه های دولتی و شهرداری ها سریعاً قانون برخورد با متخلفان ساختمانی را با تعریف جرم و مجرم و میزان کیفر برای کسانی که ایمنی را رعایت نمی کنند و دستگاه هایی که در صدور گواهی های ایمنی مسامحه می کنند، تهیه، تصویب و ابلاغ کنند؟ بدون شک این موضوع به قدری جدی است که نمی توان برای کسی که با جان و مال مردم و سرمایه ملی بازی می کند با عنوان متخلف برخورد کرد. او باید مانند سایر مجرمینی که حقوق مردم را ضایع می کنند و در قوانین قضایی کیفر متحمل می کنند، مجرم تلقی شود. اما متأسفانه در مقررات و دستورالعمل های موجود این ضعف جدی وجود دارد. به هر حال حادثه پلاسکو یک نشانه بود؛ نشانه ای از خطراتی که در کمین ساختمان های پایتخت نشسته و درصورت وقوع یک حریق کوچک یا هر اتفاق دیگری، می تواند یک فاجعه بزرگ را رقم بزند. نشانه ای از این واقعیت که نظام ساخت و ساز و بهره برداری از ساختمان در کشور ما معیوب است. بنابراین اینکه تهران به عنوان پنجمین شهر خطرناک دنیا شناخته شده، بی دلیل نیست و این کلان شهر خطرات بزرگ زیادی به خصوص در صنعت ساختمان را در آستین خود می پروراند.
|
