■ نقش نظام مهندسی در توسعه‌ی صادرات خدمات فنی و مهندسی

نقش نظام مهندسی در توسعه‌ی صادرات خدمات فنی و مهندسی
■ تنها ۱۰درصد ظرفیت شرکت‌های داخلی در بازارهای خارجی فعال است

در حال حاضر صادرات خدمات فنی و مهندسی، نه به‌عنوان یک انتخاب، بلکه به‌عنوان یک ضرورت مطرح است و در شرایط کنونیِ اقتصاد کشور به‌عنوان یک اقدام مؤثر در راستای کاهش بی‌کاری در میان اعضای جامعه‌ی مهندسان، نیاز به توجه جدی دارد.

از همین رو با توجه به ظرفیت سازمان نظام مهندسی به واسطه برخورداری از حدود ۴۰۰ هزار مهندس، اخیرا شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با مشارکت کمیسیون عمران مجلس درصدد اتخاذ راهکارهایی در حوزه صدور خدمات فنی و مهندسی و پیدا کردن فرصت‌‌های جدید اشتغال برای مهندسان در خارج از کشور برآمده است تا از این طریق بتواند تا حد زیادی مسئله اشتغال مهندسان را پوشش دهد.

دولت زمینه استفاده از ظرفیت داخلی را در خارج فراهم کند

در همین رابطه دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته در پاسخ به اینکه سازمان نظام مهندسی ساختمان با توجه به دارا بودن بیش از ۴۰۰ هزار نفر مهندس عضو چه نقشی می تواند در این حوزه ایفا کند گفت: سازمان نظام مهندسی از ظرفیت بسیار بزرگی برخوردار است و باید از این ظرفیت در خارج از کشور استفاده شود.

حمیدرضا صالحی در گفت‌وگو با «صما» افزود: امروز ظرفیت بسیار بزرگی از نیروهای ارزشمند و توانمند فارغ‌التحصیل دانشگاه‌ها و دارای تجربه در شرکت‌های فنی و مهندسی در سازمان نظام مهندسی ساختمان وجود دارد که باید این ظرفیت را در خارج از کشور به کار بگیریم. حتی در رابطه با پروژه‌های مهندسین مشاور که تعریف می‌شود، در زمینه ارسال مهندسان به خارج از کشور می‌توانیم نقش پررنگی داشته باشیم.

نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی همچنین با بیان اینکه قیمت‌های مناسب و پایین‌ مهندسان ایرانی نسبت به قیمت‌های مهندسان اروپایی باعث شده که ما بتوانیم از اقصی ‌نقاط کشور در پروژه‌های مناقصات بین‌المللی برنده شویم ادامه داد: قیمت تمام شده ما در پروژه‌ها ۲۰ تا ۲۵ درصد از قیمت مهندسان اروپایی پایین‌تر است و همچنین برخورداری از نیروهای کیفی و فنی موجب شده تا نیروهای توانمند و فنی داخلی ما در خارج از کشور مشغول به کار شوند.

وی تاکید کرد: بنابراین می توان این نوید را داد که اگر در آینده مشکلات و موانع پیش روی صادرات خدمات فنی و مهندسی از بین برود و بیش از گذشته در مناقصات پروژه‌های بزرگ دنیا برنده شویم.

صالحی با بیان اینکه باید در این زمینه بتوانیم بیش از پیش از ظرفیت‌های مهندسان استفاده کنیم تصریح کرد: باید با اتکا به ظرفیت مهندسان جوان، توانمند و حرفه‌ای داخلی، پروژه‌هایی با کیفیت بالا را در زمان مناسب انجام دهیم تا پیمانکاران ایرانی به عنوان یک گزینه مطرح و خوب برای فعالیت در خارج از کشور شناخته شوند.

این فعال اقتصادی در پاسخ به اینکه در حال حاضر چقدر از ظرفیت مهندسی کشور در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی استفاده می شود گفت: متاسفانه در حال حاضر شاید تنها ده درصد از ظرفیت بنگاه‌ها و شرکت‌های توانمند در حوزه خدمات فنی و مهندسی در حوزه‌های آب، برق، نفت، گاز، فاضلاب، تصفیه‌خانه، مخابرات و IT و به طور کلی حوزه صادرات خدمات فنی در خارج از کشور استفاده می‌شود.

وی خاطرنشان ساخت: بنابراین حدود ۹۰ درصد از این ظرفیت داخلی آزاد است که می‌تواند به اجرای پروژه‌های خارج از کشور تبدیل شود. هم اکنون این ظرفیت آماده است و باید برای آن فکری شود و دولت و حاکمیت زمینه استفاده از این ظرفیت را در خارج از کشور و گرفتن پروژه‌ها در بازارهای خارجی فراهم کنند.

ظرفیت اتاق‌ بازرگانی در صدور خدمات فنی و مهندسی

علاوه بر این رئیس کمیسیون صدور خدمات فنی مهندسی اتاق بازرگانی در این رابطه گفت: سازمان نظام مهندسی ساختمان بهترین مجموعه برای تحقق صادرات خدمات فنی و مهندسی است، چون اجبارها و ضرورت‌ها در این سازمان بیشتر مستتر است و انرژی اولیه را به آن می‌دهد.

حسین وثوقی ایرانی در گفت‌ و گو با «صما» ادامه داد: در حال حاضر شرکت‌های پیمانکاری و مهندسان زیادی وجود دارند که بیکار شده‌اند و سازمان نظام مهندسی از ظرفیت و انرژی زیادی برای پرداختن به این موضوع برخوردار است.

وی در عین حال عنوان کرد: البته سازمان‌های نظام مهندسی یکسری مشکلات ساختاری دارند و با توجه به درگیری‌های بسیار شدیدی که در زمینه ساخت‌ و سازهای شهری و ساختمان‌های مسکونی دارند، باید تا حدی ظرفیت خود را آزادسازی کنند تا به موضوع صدور خدمات فنی و مهندسی بپردازند.

وثوقی همچنین با اشاره به ظرفیت قابل توجه اتاق‌های بازرگانی در این زمینه عنوان کرد: با توجه به اینکه شرکت‌های بزرگ و هولدینگ‌ها که گردش مالی بالایی دارند، در اتاق‌های بازرگانی عضو هستند و همچنین ارتباطات خارجی بیشتری نسبت به سازمان‌های نظام مهندسی دارند، اگر بتوانیم ترکیبی از سازمان نظام مهندسی و اتاق بازرگانی را ایجاد کنیم، برآورد ما این است که می توانیم گام‌های بزرگی برای صدور خدمات فنی و مهندسی برداریم.

ظرفیت ۲۵ میلیارد دلاری صادرات مهندسی تخیل نیست

اما نایب رئیس انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران در خصوص نقش سازمان نظام مهندسی ساختمان در زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی گفت: این سازمان اصولا نمی‌تواند در این قسمت کاری انجام دهد، چون یک سازمان نظارتی است.

فرامرز مفتخر در گفت‌ و گو با «صما» افزود: شرکت‌ها ساز و کار خاص خود را دارند و درجه ‌بندی یا تشخیص صلاحیت آنها از طریق سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی انجام می‌گیرد. بنابراین متولی شناسایی شرکت‌های توانمند و دارای صلاحیت، سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی است و سازمان نظام مهندسی در این زمینه نقشی ندارد.

وی با اشاره به پیگیری های اخیر سازمان نظام مهندسی در رابطه با صادرات خدمات فنی و مهندسی گفت: کاری که سازمان نظام مهندسی می ‌کند، تولید پروژه کلی نیست و مسیری که سازمان نظام مهندسی می‌رود، شاید بیشتر به کارهای انفرادی ختم شود.

مفتخر خاطر نشان ساخت: یعنی نظام مهندسی می‌تواند روشی را به وجود بیاورد که اعضای آن یا پروژه‌های کوچک را انجام دهند و یا اینکه مهندسان ایران در بخش اجرای پروژه‌های صادراتی به استخدام شرکت‌های خارجی دربیایند.

وی همچنین در پاسخ به اینکه ظرفیت کشور در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی چقدر است گفت: ظرفیت مهندسی کشور برای صادرات خدمات فنی و مهندسی بین ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار قرارداد در سال است که هر کدام ممکن است در عرض دو تا سه سال انجام بگیرند.

مفتخر با بیان اینکه ظرفیت ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلاری صادرات خدمات فنی و مهندسی تخیلی نیست افزود: اما متاسفانه در حال حاضر در بهترین حالت مهندسان و شرکت های ایرانی رقمی حدود ۱ میلیارد دلار پروژه انجام می دهند.

نایب رئیس انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی با بیان اینکه این ظرفیت‌ها را انجمن صادرکنندگان با همدیگر جمع کرده و به عدد ۲۵ میلیارد دلار در سال می‌رسد گفت: شرکت‌های فعال در ایران، توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تشخیص صلاحیت می‌شوند و متناسب با ظرفیت آنها اجرای کار به آنها واگذار می‌شود. از طرفی با توجه به اینکه در داخل کشور اشتغال کافی وجود ندارد، عملا این ظرفیت می‌توانند در خارج از کشور فعالیت کنند.

در مجموع پیش شرط های مهم در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی این است که ابتدا چالش های موجود در این مسیر یعنی مسئله ضمانت نامه های بانکی و ارتباطات مالی در سطح بین‌الملل، مسائل سیاسی و امنیتی به ویژه در کشورهای منطقه خاورمیانه برطرف و مجددا جوایز صادراتی احیا شود تا به دنبال آن مهندسان و شرکت های ایرانی فعال در بخش های مختلف بتوانند با آسودگی خاطر نسبت به فعالیت فنی و مهندسی در کشورهای دیگر اقدام کنند.