آیا هنگامه‌ی معماری معاصر برای ایران فرا می‌رسد؟
برخی از صاحب‌نظران و کارشناسانِ حوزه‌ی معماری معتقدند همزمان با تغییراتِ رخ‌داده در ایران پس از لغو تحریم‌های غرب، ایران در آستانه‌ی ورود به دورانی نوین از معماری است. آیا با افزایش تقاضا برای سبک زندگی معاصر و رشد سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری و همچنین ایجاد فرصت‌هایی جدید برای معماران حرفه‌ای در بازار ایران؛ آیا معماری ایران در آستانه ورود به عصری جدید قرار دارد؟ ایرج اعتصام چهره بین‌المللی معماری ایران معتقد است نباید فکر کنیم که معماری معاصر ما معماری غلطی است. او می‌گوید: گاهی اوقات صحبت‌هایی می‌شود که معماری معاصر ما نسبت به معماری گذشته معماری بیهوده‌ای است که چنین چیزی نیست. معتقدم معماری معاصر ما پیشرفته شده است و آنقدر که بسیاری از همکاران در مورد معماری معاصر اغراق می‌کنند که هرچه در دوران معاصر ساخته‌ایم بیهوده و خراب است را قبول ندارم. معتقدم چنین دیدگاهی واقعیت ندارد. آثار معماری بوجود آمده چه از سوی معماران تراز اول و معروف و بین المللی و چه آثار معماران کمتر شناخته شده و داخلی معماری عقب افتاده ای نیست بلکه معماری قابل توجهی است. معتقدم ترکیب و یا اختلاط درستی که باید با فضای شهری داشته باشد را ندارد و یا احیانا مصالحی که کار می‌کنند و یا تکنولوژی بکار رفته در آن نواقصی دارد که قابل برطرف شدن است. این که در حال حاضر طوری راجع به معماری صبحت می شود که هرچه مربوط به گذشته است عالی و بی عیب و نقص است و هرآنچه که به دوران معاصر تعلق دارد بیهوده و غیرقابل دفاع است را قبول ندارم. معتقدم این یک سوء تفاهمی است که بوجود آمده است. 
مجید غمامی طی گفتگویی که در پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص وضعیت معماری فعلی کشور و ورود آن به عرصه‌ای جدید بیان کرد: بحث بازسازی ایده ایران‌شهری و ورود آن به حوزه معماری در کشور ایده‌ای است که مسیر زیادی تا تحقق آن مانده و باید اقدامات بسیاری برایش انجام شود.به عقیده من این مسائل بیشتر به عنوان طرح‌هایی راهبردی می‌تواند بر روی معماری تأثیر گذاشته و دیده شود. ایده ایران‌شهری باید به موضوعاتی ملموس ترجمه شده و به آگاهی همگان برسد. در زمانی که همه این‌ها بتواند به آیین‌نامه و کتاب تبدیل شده و نقشی در معماری ایفا کند، در این زمان است که می‌توانیم بگوییم معماری کشور به عرصه جدید وارد شده و تغییراتی در آن دیده می‌شود. زمانی بزرگ‌ترین و مهم‌ترین موضوع شهرهای ما جهت گسترش آن‌ها بود، ولی امروز بحث بازآفرینی مهم‌ترین آن به شمار می‌رود. مباحث کارآمد و مفید بازآفرینی و تأثیرگذار بر معماری باید روشن شده و برای همه تبیین شود وبه گونه‌ای که در مراکز آموزشی به معمارها و دانشجویان آموزش داده شده و همچنین پس از اجرا در سیستم‌های نظارتی و کنترلی نیز دیده شود تا در مسیری صحیح و مناسب قرار گیرد. سهراب مشهودی هم در خصوص وضعیت کنونی حوزه معماری در کشور و آسیب‌های آن در دهه‌های اخیر می‌گوید: در حقیقت ضربه اصلی به معماری معاصر ما پس از تدوین ضوابط احداث بنای طرح جامع تهران در سال ۴۹ به این حوزه وارد شد. پس از نوشته شدن این طرح و تدوین ضوابط مباحثی به این حوزه تحمیل شد که نه تنها معماری معاصر را از معماری گذشته جدا کرد بلکه اجازه اتصال آن به معماری جدید دنیا را نیز نداد. مشهودی در ادامه احداث بنا در ۶۰ درصد از مساحت زمین، اشغال یک طرف خیابان با بدنه و خالی ماندن طرف دیگر و یک نما شدن بناها را نمونه‌ای از مضرات این ضوابط خواند و گفت: با وجود این ضوابط حجم کار و خلاقیت از معمارها سلب شده و مشکلات بسیاری وارد این حوزه شد.برای اصلاح معماری کشور باید ضوابط احداث بنای جدیدی برای شهرهای کشور تدوین شود گفت: از عوامل مهم این است که هر ساختمان جدیدی که بین دو بنای دیگر احداث می‌شود باید با ساختمان‌های دیگر همگون و هماهنگ بوده و از ساختمان‌های قدیمی‌تر الگو بگیرد تا دیگر به بیش از این به زشتی شهر نیافزاید. محمدمهدی محمودی، استاد دانشگاه تهران، طراح دایره‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) و طراح رصدخانه ملی ایران در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در بیان نقاط قوت و ضعف معماری معاصر و وجود پیوند بین معماری گذشته و معاصر گفت: متاسفانه در حال حاضر، گسستی بین معماری معاصر و گذشته ما وجود دارد. این‌ها در حالی است که معماری گذشته ایران از ابعاد هویت، محتوا، سبک، کالبد، زیبایی، هندسه و ریاضی، مهندسی و حتی تکنولوژی، پایداری و اجتماعی بسیار قوی بوده است. طراح مرکز پژوهش‌های ایرانی- اسلامی تاکید کرد: ویژگی معماری دوران قبل این بوده که هر دوره با پشتوانه دوره قبل قدم بعدی را برداشت و در نهایت رشد کرد و به پیش آمد و در نهایت نیز معماری ایران به عنوان یک معماری صاحب سبک در دنیا شناخته شد. طراح رصدخانه ملی ایران در بیان ویژگی‌های معماری معاصر و تاثیرگذاری آن گفت: متاسفانه معماری معاصر چندان قابل‌دفاع نیست، زیرا از معماری گذشته، گسست عجیبی دارد. حتماً در معماری معاصر نمونه‌های قابل‌توجهی داریم اما تعداد آن‌ها بسیار اندک است. استاد بازنشسته معماری دانشکاه تهران در تشریح گسست معماری گذشته و معاصر و بازه زمانی گسست به ورود رشته معماری به عنوان رشته‌ای دانشگاهی در ایران اشاره کرد و افزود: اعتقاد دارم از دورانی که ما معماری سنتی خود را تمام کردیم و تبدیل به معماری آکادمیک و دانشگاهی شدیم گسست بین معماری گذشته و معاصر در سطح وسیع برای معماری ما به وجود آمد.
|
