مرمت گرمابه‌ی تاریخی اصفهان ۲۲ سال پس از تخریب!
عملیات اجرایی احیا و مرمت حمام تاریخی خسروآقا در اصفهان در حالی ۱۸ خرداد امسال آغاز شد که بهمن دو سال پیش، خبر رسیده بود: «بررسی طرح مشترک مرمت و احیای این حمام توسط اداره‌ی کل میراث فرهنگی استان اصفهان و شهرداری این شهر انجام گرفته است.» به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری؛ پنج‌شنبه، ۱۸ خرداد عملیات اجرائی احیا و مرمت حمام تاریخی خسروآقا در اصفهان با حضور محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور، مهدی جمالی‌نژاد شهردار اصفهان، فریدون الله‌یاری، مدیرکل میراث‌فرهنگی استان اصفهان و جمعی از مسئولان محلی این استان آغاز شد. طالبیان درباره‌ی احیای این حمام تاریخی گفت: حمام تاریخی خسروآقا ۲۲ سال پیش به بهانه احداث خیابان تخریب شد که در همان زمان با انتقادهای فراوان دوست‌داران میراث‌فرهنگی روبه‌رو شد و به دلیل اهمیت این حمام تاریخی، مرمت آن را با همکاری شهرداری اصفهان آغاز کرده‌ایم. او افزود: بخش اصلی حمام در سال ۱۳۷۴ تخریب شد و اکنون بعد از ۲۲ سال از زمان تخریب، سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با همکاری شهرداری اصفهان قصد دارد تا این حمام تاریخی را احیا و مرمت کند که مرمت این حمام تاریخی، آغازی برای مرمت سایر اماکن تاریخی در اصفهان است. معاون میراث‌فرهنگی با بیان اینکه تنها بخش باقی‌مانده از این حمام تاریخی گرم‌خانه آن است که در زیر خیابان مدفون و در حال حاضر نقشه‌های مرمت و احیای این بنای تاریخی تهیه شده است، ادامه داد: امروز (۱۸ خرداد ۹۶) به‌صورت رسمی خاک‌برداری از این بنای تاریخی انجام و عملیات احیا و مرمت حمام خسروآقا شروع شد. او با اشاره به اینکه مرمت و احیای این حمام تاریخی با همکاری شهرداری اصفهان انجام می‌شود، افزود: همکاری سازمان میراث‌فرهنگی و شهرداری اصفهان از اهمیت بالایی برخوردار است، این همکاری و مشارکت در مرمت و احیای دیگر آثار فرهنگی تاریخی اصفهان ادامه خواهد داشت. باید آن را به فال نیک گرفت. وی با بیان اینکه حمام تاریخی خسروآقا یکی از بی‌نظیرترین آثار تاریخی استان اصفهان است، ادامه داد: مرمت این بنای تاریخی می‌تواند به باززنده‌سازی بخشی از میراث‌فرهنگی اصفهان کمک کند. سفر طالبیان به اصفهان بر اساس توافق‌های صورت‌گرفته و با همکاری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و شهرداری اصفهان برای مرمت و احیای آثار فرهنگی تاریخی نصف جهان بوده است و به نظر می‌رسد در نخستین قدم مرمت حمام تاریخی خسروآقا در دستور کار قرار گرفته است. به گزارش ایسنا، این صحبت ها در حالی مطرح می‌شوند که ۱۰ بهمن سال ۹۴ نیز طالبیان، «با تاکید بر تعامل مثبت میان اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان و شهرداری این استان، از بررسی طرح مشترک مرمت و احیای حمام تاریخی خسرو آقا در عرصه دولتخانه صفوی شهر اصفهان خبر داده بود. معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی در آن زمان نیز احیای این حمام تاریخی را یکی از مصوبات نشست مشترک با شهردار اصفهان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان در راستای اعتلای میراث فرهنگی و توسعه پایداراصفهان بیان کرده و گفته بود: احیای این حمام به عنوان یکی از نگین‌های معماری و مهندسی حمام‌های تاریخی کشور بر اساس شواهد، عکس و نقشه‌های تاریخی و بقایای بجا مانده از این اثر صورت می‌گیرد. به نظر می‌رسد طالبیان در حضور دوباره‌اش به اصفهان، تصمیم گرفته تا توافقنامه دو سال گذشته میان میراث فرهنگی و شهرداری اصفهان را اجرائی کند، به همین دلیل همه توافق های مطرح شده را بار دیگر تکرار می‌کنند. حمام «خسرو آقا» با ۹۲۰ متر مربع مساحت در زمان شاه سلیمان صفوی و به همت یکی از کارگزاران او به نام خسرو آقا (آغا) ساخته شد. این حمام که تا حدود پنجاه سال پیش مورد استفاده همگانی بود، از سوی سازنده آن وقف شد تا عایدات آن صرف نسخه‌برداری از کتب شود. این بنای تاریخی که در سال ۱۳۵۳ با شماره ۹۷۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده بود، در سال ۱۳۵۸ از سوی افرادی ناشناس و سودجو که می‌خواستند شرایط را برای احداث امتداد خیابان استانداری آماده کنند تا بتوانند زمین‌های منطقه را به بهای گران‌تر بفروشند، با شایعه تبدیل این مکان به مراکز فساد و تجمع افراد بزهکار، منفجر و دچار خسارت عدیده‌ای شد، که به دنبال آن سازمان میراث فرهنگی مرمت‌های مختلفی در چند مرتبه انجام می‌دهد. پس از این اتفاق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برای پیشگیری از تخریب نهایی حمام «خسرو آقا» با مصوبه‌ای با تخریب حمام خسروآقا و احداث ادامه خیابان استانداری مخالفت کرد و براساس اسناد منتشر شده در سال ۱۳۷۲ از سوی وزارت مسکن و شهرسازی وضعیت حمام خسرو آقا در آن سال «در حال بازسازی» و کاربری پیشنهادی آن هم «فرهنگی، نمایشگاه آثار هنری دوره صفویه» معرفی شد. با این وجود در ساعت دو بامداد روز سه‌شنبه ۲۲ تیرماه ۱۳۷۴ حمام «خسرو آقا»، یک شبه تخریب و محوطه آن تسطیح شد. در آن سال با شکایت سازمان میراث فرهنگی وقت اصفهان مبنی بر تعقیب عاملان تخریب، حکم اجرای عملیات بازیابی فضا و اجرای معماری این اثر تخریب شده از سوی دادسرای عمومی اصفهان صادر شد. علی‌رغم صدور این حکم خیابان حکیم روی این حمام در امتداد خیابان استانداری احداث شد، هنوز بقایای این اثر در زیر خیابان موجود است، حتی پس از این تخریب، این اثر از سوی یونسکو، مردم، علاقمندان تاریخ و فرهنگ و آثار معماری ایران به دفعات مورد اعتراض قرار گرفت.
|
