■ خرید اماکن تاریخی از سوی میراث فرهنگی اشتباه است

خرید اماکن تاریخی از سوی میراث فرهنگی اشتباه است/ باید از مرمت به سمت احیا پیش رویم

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران تاکید کرد: اصل بر این نیست که میراث فرهنگی امکان تاریخی را بخرد یا شهرداری یا سازمانهای دیگر، مجموع رویکرد ما در این قضیه اشتباه بود و متاسفانه شرایطی را فراهم نکردیم که برای مالکین فرصت احیا و نگهداری ایجاد کند.

رجبعلی خسروآبادی در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به سوالی مبنی بر نحوه خرید و مرمت خانه های باستانی برای جلوگیری از تخریب آنها و حفظ هویت تاریخی استان تهران اظهار داشت: به اعتقاد من خرید این آثار اقدامی اشتباه است، مگر چقدر بودجه و اعتبار در دست سازمان میراث فرهنگی و اداره کل تابعه در استان تهران وجود دارد، خطای استراتژیک ما این است که نتوانستیم فرصتی برای احیای این فضاهای تاریخی فراهم کنیم.

این مسئول با تاکید بر اینکه راهبرد ما باید از مرمت به احیا تغییر پیدا کند، ادامه داد: نمی توان تمام آثار تاریخی موجود در کشور را با اعتبارات یک سازمان یا پول ملی خریداری و مرمت کرد، شیوه این کار اشتباه است و باید راهبردهای ما از تکیه بر مرمت به سمت احیا تغییر پیدا کند چراکه اگر احیای خانه های تاریخی، اصل قرار گیرد مرمت به خودی خود محقق خواهد شد.

جلوگیری از تخریب اماکن تاریخی با ایجاد کاربری اداری یا اقتصادی

وی با طرح مثالی از قهوه خانه سنتی آذری در شهر تهران که از سال 72 در یک مکان تاریخی راه اندازی شد، عنوان کرد: این ملک تاریخی با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی به منظور ایجاد مکانی اقتصادی مرمت و بازسازی شد و مالک آن نیز تاکنون با گذشت 20 سال بدون کمک گرفتن از هیچ سازمانی آن را نگهداری و اداره می کند زیرا گردش اقتصادی آن برای مالک سودآور بوده و این سود نیز بستگی مستقیم به حفظ ابعاد تاریخی این مکان دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران گفت: در موارد دیگر نیز می توان با اجرای چنین طرحی به اهداف حفاظتی دست یابیم بطوریکه اگر در خانه های تاریخی فضای اقتصادی یا اداری ایجاد شود به دلیل گردش مالی سودآور، مالک در حفظ و نگهداری مکان می کوشد و دلیلی برای تخریب وجود نخواهد داشت، مشکل اینجاست که ما نتوانستیم در این مقوله به طرز مناسبی فعال شویم گرچه نمونه های اندکی از این دست وجود دارد.

باید برای مالکین انگیزه و رغبت ایجاد کرد

خسروآبادی پیشنها داد: می توان هزینه چند میلیاردی ساخت یک ساختمان اداری را به احیا و مرمت یک خانه تاریخی اختصاص داده و از آن برای کاربری اداری استقاده کنیم که هم جاذبه فرهنگی و تاریخی برای شهر به همراه دارد و هم در هزینه ها صرفه جویی می شود.

وی با طرح این سوال که چرا باید هزینه هنگفتی صرف مرمت و بازسازی یک اثر تاریخی شده و سپس بلا استفاده باقی بماند؟ افزود: باید با کار کارشناسی مشخص شود که چه استفاده و بهره برداریهایی از فضاهای موجود در بافت تاریخی می توان داشت و با رعایت دو اصل "حفظ ساختار" و "احیای اثر" اماکنی حیّ و زنده ایجاد کرد تا مالکین با انگیزه و رغبت ملک خود را حفظ کنند، نه اینکه با فکر ضرر و زیان از سوی اثر باستانی اقدام به تخریب و تبدیل به زمین کرده تا با فروش آن به سود دست یابند.

احیای خانه های تاریخی، حرکتی اصولی و کارآمد است

این مسئول تاکید کرد: اصل بر این نیست که میراث فرهنگی امکان تاریخی را بخرد یا شهرداری و یا سازمانهای دیگر، در مجموع رویکرد ما در این قضیه اشتباه بود و متاسفانه شرایطی را فراهم نکردیم که برای مالکین فرصت احیا و نگهداری ایجاد کند، ما مالکین را تحت فشار قرار دادیم در حفظ اماکنی که برای آنها کاربری ندارد و این رویکرد باید تغییر کند.

خسروآبادی نوید داد: این تغییر رویکرد در شورای اسلامی شهر تهران و کمیسیون شهرسازی در حال شکل گیری است و در این راستا بسته تشویقی در حوزه تراکم شناور، استفاده از مکانهایی برای کاربری مختلف، بهره گیری از حقوق مالکانه مالک و... در دست تدوین است که طی رایزنیهای صورت گرفته با شورای شهر زمینه برای تصویب این طرح در حال ایجاد است که امیدواریم هرچه سریعتر به نقطه نهایی برسد.

مدیرکل میاث فرهنگی استان تهران متذکر شد: البته این اقدام ساده ای نیست و مقداری کار حقوقی دارد اما به اعتقاد من حرکتی اصولی است زیرا امکان چندانی برای خرید خانه های جدید نیست چراکه هم اکنون نیز در تامین هزینه مرمت برخی از خانه هایی که خریداری شده مشکل وجود دارد.