■ نقش منظر شهر در تأمین امنیت شهروندان

با کلیک بر روی تصویر، مطلبی دیگر مرتبط با موضوع، در دسترس شما خواهد بود.

■ نام مقاله: ارزیابی نقش منظر شهر در تأمین امنیت شهروندان؛ نمونه‌ی موردی: شهر قزوین
■ پدیدآورندگان: الهه شعبان‌جولا، مهدی نظریه
■ انتشاریافته در: فصل‌نامه‌ی «باغ نظر» (شماره‌ی ۳۲، بهار ۱۳۹۴)
■ زبان مقاله: پارسی
■ شمار صفحه‌ها: ۱۲
■ فرمت: PDF
■ اندازه‌ی فایل: ۹۶۰ کیلوبایت

■ چکیده :
اکنون یکی از مهم‌ترین آسیب­‌های شهری بر پیکر شهرها ناشی از آشفتگی و اغتشاش دیداری است. از سوی دیگر، امنیت و منظر شـهری، واژه‌هایی هستند که اگرچه هردو از زیرمجموعه­‌های دانش‌های شهرسازی و معماری منظر به شمار می‌­روند، نیاز به بررسی دقیق‌تر پیوند و ارتباط میان آن‌ها وجود دارد. این در حالی است که نظریه‌ها و تجارب پرشمار نشان می­‌دهند که بسیاری از معیارها و سنجه­‌های به‌دست‌آمده در پژوهش‌های گوناگون که به ایجاد حس امنیت در شهروندان می‌­انجامد، مستقیم یا غیر­مستقیم با اصول به‌کاررفته در طراحی منظر شهرها ارتباط داشته و می‌­تواند حس یادشده را کاهش یا افزایش دهد. به سخن دیگر، منظر شهری باید حریم امن زندگی شهروندان باشد.
نوشتار حاضر بر آن است تا با گزینش دقیق معیارهای ویژه‌ی امنیت شهری ـ که برگرفته از مطالعه‌های پیشین بوده و با منظر و سیمای شهر در ارتباط است ـ نقش منظر در تأمین حس امنیت شهروندان را بر پایه‌ی مدل و ضریب‌های اهمیت معیارها ارزیابی کرده و نیز به مقایسه‌ای تطبیقی میان بافت‌های گوناگون شهر قزوین به عنوان نمونه‌ی موردی بپردازد و در پایان، راهکارهای برنامه‌­ریزی و نکاتی کلی برگرفته از مدل پژوهش برای تقویت نقش منظر شهری در تأمین امنیت شهروندان ارائه دهد. بدین‌منظور از فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی یا AHP بهره گرفته شده و در گرد‌آوری داده­‌ها، پرسش‌نامه و برداشت­‌های میدانی مورد استفاده قرار گرفته است. یافته‌های به‌دست‌آمده نشان می‌­دهند که منظر شهری در محله­‌های بافت قدیمی به دلیل فرسودگی کالبدی، نقش کم‌رنگ‌­تری در تأمین احساس امنیت ساکنانِ خود در مقایسه با محله­‌های نوبنیاد­تر دارند. محله‌ی مورد مطالعه‌ی بافت قدیمی، در هر دو بعد طبیعی و انسان‌ساخت، امتیاز زیر میانگین را به دست آورده و این مشکل در بعد عوامل طبیعی بیش‌تر و در حد نامطلوب ارزیابی شده که مشخصاً برگرفته از نفوذناپذیری گذرها و ایجاد فضاهای دنج و نظارت‌ناپذیر در محله است. با این همه، محله­‌های جدید و نوساز نیز نیازمند توجه و طراحی دقیق‌تر در منظر و سیمای خود هستند تا به حد مطلوب‌­تری رسیده و از ایجاد فضاهای دنج و نا­امن در سطح این‌گونه محله‌ها جلوگیری شود. ارزیابی­‌ها نشان می­‌دهند لزوم چنین توجهی در بعد عوامل مصنوع و به‌ویژه در مواردی همچون رعایت سلسله‌مراتب گذرها و انسجام محیطی، بیش‌تر احساس می‌­شود.

■ کلیدواژه‌ها :
منظر شهری، محله‌های نوساز، فرسودگی کالبدی، فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)، امنیت، شهر قزوین.