نام مقاله : بررسی تأثیر قانون تعاریف محدوده و حریم بر ساختار کالبدی ـ فضایی آینده‌ی شهرها (نمونه‌ی موردی: شهر مشهد) پدیدآورندگان: محمدرحیم رهنما ، برات‌علی خاک‌پور ، غلام‌رضا عباس‌زاده انتشاریافته در : نشریه‌ی «مدیریت شهری» (شماره‌ی 40، پاییز 1394) شمار صفحه‌ها : 18 فرمت : PDF اندازه‌ی فایل : 775 کیلوبایت چکیده : رشد جمعیتی و تداوم پراکنده‌رویی در شهرها، سبب گردیده تا تعیین محدوده یا سیاست محدودیت شهری به‌عنوان راهکاری برای مهار رشد شهرها و مدیریت آن، مدنظر قرار گیرد. این سیاست‌ها، محتوای یکسانی ندارند و می‌توانند اثرهای گوناگونی بر شهر و محیط پیرامونش بر جای بگذارند. در این مطالعه با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف شناخت اثرات این سیاست‌ها و قوانین مربوط بر فرم فضایی ـ کالبدی کلان‌شهرهای ایران، کلان‌شهر مشهد به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته‌های بررسی بیانگر آن است که قانون «تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و چه‌گونگی تعیین آن‌ها»، مهم‌ترین قانون در زمینه‌ی تعیین محدوده‌های شهری بوده است که با توجه به برخی ضعف‌های آن، سبب شده آبادی‌های پیرامون مناطق کلان‌شهری به‌صورت نواحی منفصل شهری درآمده و توسعه‌ی شهری را به‌صورت جسته و گریخته رقم زند. افزون بر این، به دلیل تعیین نشدن تکلیف و نبود سیاست‌گذاریِ درخور در فواصل میان این نواحی با کلان‌شهر و رونق ساخت و‌ساز در این مناطق، فضای میان شهر و نواحی تازه، اندک‌اندک پُر شده و باعث گسترش افقی یا اسپرال شهر می‌شود. همچنین، با توجه به تفاوت‌های موجود در بافت‌های روستایی و وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی حاکم بر ساکنان، نابرابری‌های بسیاری در فضای شهری روز خواهد کرد که در ساختار فضایی شهر مشهد اثرگذار خواهد بود و باعث آشفتگی و دوگانگی در ساختار فضایی شهر خواهد شد؛ و به سخن دیگر، سیاست‌های محدودیت شهری در ایران تاکنون در جلوگیری از توسعه‌ی پراکنده‌ی شهر، کارآیی لازم را نداشته و برخی نقاط ضعف آن سبب گردیده که همچنان شاهد توسعه‌های شهری و شکل‌گیریِ حاشیه‌نشینی در مناطق کلان‌شهری باشیم. کلیدواژه‌ها : محدودیت شهری، محدوده، حریم، توسعه‌ی جسته و گریخته، پراکنده‌رویی، فرم فضایی ـ کالبدی کلان‌شهرها.
|
