■ شاخص‌‌های فضایی ـ کالبدی شهر دوستدار سالمند

■ عنوان مقاله: ارزیابی شاخص‌‌های فضایی-کالبدی شهر مشهد در راستای تبدیل‌شدن به شهر دوستدار سالمند
■ نویسندگان: هادی زرقانی، امید علی خوارزمی، لیلا جوهری
■ انتشاریافته در: فصلنامه‌ی «جغرافیا و آمایش شهری و منطقه‌ای»، دوره ۵، شماره ۱۵، تابستان ۱۳۹۴.

■ چکیده :
در قرن ٢١ با مسئلۀ پیرشدن جمعیت و شهرنشینی مواجه هستیم، با گسترش شهرها، تعداد افراد۶٠‌ساله و بالاتر رو به افزایش است. جهان به سرعت درحال پیرشدن است. مسأله سالمندی جمعیت ایران به دلایل مختلف از جمله کاهش میزان موالید، پیشرفت‌‌های علم پزشکی، بهداشت، آموزش و پرورش و افزایش امید به زندگی در حال ظهور بوده و پدیدۀ نوینی به شمار می‌آید. هدف این تحقیق بررسی وضعیت شهر مشهد در ارتباط با شاخص‌‌های شهر دوستدار سالمند با تأکید بر شاخص‌‌های فضایی-کالبدی (فضا‌های باز شهری، ساختمان‌ها و مکان‌‌های عمومی و مذهبی، حمل و نقل درون شهری، ایمنی و سهولت تردد) است. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی از نوع کاربردی است، با توجه به اینکه تحقیق حاضر به صورت پیمایشی انجام گرفته است، برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه با استفاده از معیار‌های استاندارد سازمان بهداشت جهانی طراحی شده است و روایی آن مورد تأیید است. نتایج، نشان‌دهندۀ این است که شاخص‌‌های مورد مطالعه گرچه پایین‌تر از استانداردها نیستند و در وضعیت نسبتاً قابل قبولی قرار دارند؛ اما تنها نیاز‌های اولیه سالمندان را تأمین می‌کنند و می‌توان گفت با وضعیت ایدئال و تجارب سایر کشو‌های توسعه‌یافته جهت تبدیل‌شدن به شهر دوستدار سالمند فاصلۀ زیادی وجود دارد و با توجه به طیف لیکرت که مبنای مقایسه و بررسی بود، هیچ کدام از شاخص‌ها، نمرۀ ۴ یا ۵ (حداکثر مطلوبیت) را کسب نکرده‌اند که در انتها، راهکار و پیشنهادهایی جهت بهبود وضع موجود ارائه شده است.

■ کلیدواژگان :
شهر دوستدار سالمند، فضا‌های باز شهری، حمل و نقل، ایمنی و سهولت تردد، ساختمان‌ها و مکان‌‌های عمومی و مذهبی، شهر مشهد.