عنوان مقاله
اراک از شهرنشینی سنتی تا نوکلان شهر ناپایدار اولویت های کالبدی، عمرانی و اجتماعی نوکلان شهر اراک سال انتشار 1392 محل انتشار همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت ازمعماری بومی تا شهر پایدار زبان مقاله فارسی نویسنده: مهدی عربی عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران گروه مهندسی بررسی های اسنادی و تحقیقات میدانی نشان می دهد که معماری و آرایش مکانیزیر ساخت های شهری امروز اراک، دچار نوعی سردرگمی، خودباختگی فرهنگی ونابسامانی شده است معماری و شهرسازی این شهر به جای بی نیازی از پیرویهای نا آگاهانه و سطحی از معماری سایر اقوام و ملل، به دور باطلی ازاشاعه ی فرهنگ های بیگانه در سیما و منظر شهری و ناهمگونی روزافزون معماری و شهرسازی دچار شده است دست مایه ی قرن ها تجربه و تلاش پیشینیان این مرز و بوم در عرصه ی معماری و شهرسازی به دست فراموشی دو هویت شهری و هویت معماری سپرده شده است بسیاری از شاخصه ها و ویژگی های معماری ایرانی در ساخت وسازهای امروز شهر اراک رنگ باخته یا از میان رفته است موضوع مرتبط به یکدیگر هستند، زیرا چنانچه روند معماری بی هویت و به دور از فرهنگ و تمدن ایرانی گسترش یابد، باید راه را برای تسلط نوعیمعماری ازهم گسیخته، نامنسجم، ناموزون و وارداتی باز کرد معماری وشهرسازی اراک ، برای بازیافتن جایگاه ویژه ی خود، راه دشواری پیش رودارد؛ زیرا با جامعه ای در حال توسعه روبه روست که جریان صنعتی شدن،جهانی شدن و شبکه ای شدن را تجربه می کند کلان شهر نو ظهور اراک، دورانگذار از جامعه ی سنتی به مدرن را بسیار سریع و بدون ایجاد زیرساخت های لازم علمی مهندسی، فرهنگی و هنری تجربه می کند در چنین شرایطی، ظهورجامعه ی شبکه ای نیز در بطن این کلان شهر و دیگر شهرهای استان در حال وقوع است؛ به همین خاطر، کنترل بر چگونگی طراحی و اجرای ساخت وسازهایشهری، باید به گونه ای مستمر و مؤثر انجام شود برای شهرسازی همخوان بامعماری ایرانی اسلامی باید برنامه ریزی جامع و دقیق داشت معماری، طراحی و ساختمان سازی کنونی اراک، در بسیاری موارد نه تنها تابعی از الگوهای غربی و شرقی با شاخصه های یک بنای مدرن و پیشرفته نیست، بلکه نشانی ازمعماری، فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی را نیز نمی توان در آن ها سراغ گرفت معماری و شهرسازی معاصر اراک در بستری شکل گرفته است که از جریان های مدرنیته، صنعتی شدن و جهانی شدن به طور مداوم تأثیر پذیرفته است فناوری،شیوه ی زندگی مردم و متعاقب آن، کالبد و محیط زیست وی را تغییر داده است گذار به مدرنیته در جامعه ی شهری اراک از حدود سه دهه پیش آغاز شده و هماکنون نیز در جریان است، اما این جامعه هیچ گاه زیرساخت های مدرنیته رابه صورت کامل در اختیار نداشته است و از نظرفنی نیز همواره کمبودهای فراوانی در آن وجود داشته است معماری و شهرسازی اراک، با توجه به نقصان های موجود در شیوه های ساخت، گاه به تقلید ظاهری از معماری مدرن تقلیل یافته است متأسفانه با وجود بناهایی با معماری پرشکوه اصیل ایرانی درشهرهای مختلف، از جمله اصفهان، شیراز، مشهد، یزد، کرمان، در عرصه ی معماری معاصر اراک، دچار نوعی خودباختگی فرهنگی شده ایم در یک جمع بندی،باید گفت که نبود نهادی سازمان یافته که در بر گیرنده ی تمامی نیازهای یکشهر در حوزه های برنامه ریزی شهری باشد و عدم انتقال دستاوردهای معماری اسلامی و بومی از گذشته و کم رنگ شدن آن در زمان حاضر، باعث بی هویتی شهرو بافت های معماری به عنوان اجزای تشکیل دهنده ی نظام این کلان شهرنوظهور شده است کلمات کلیدی اراک، نوکلان شهر، جامعه ی سنتی، معماری، زیرساخت های شهری، نماهای شهری،مبلمان ، آرایش مکانی
|
